مزايا و معايب كِرِم هاي اسكراب
خيلي از خانم ها براي لايه برداري از پوست شان، مي روند سراغ كِرِم هاي لايه بردار(اسكراب). ولي آيا واقعا اين كِرِم ها موثر هستند؟ دكتر بهروز باريك بين، متخصص پوست و مو و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، به اين سوال در هفته نامه ي سلامت پاسخ مي دهد.
اصلا چرا بايد از كِرِم هاي اسكراب(لايه بردار) استفاده كرد؟
حذف لايه هاي شاخي و سلول هاي مرده پوست، باعث حذف باكتري هاي مَُضر و كاهش قطر منافذ پوست شده و به زيبايي و افزايش سلامت پوست كمك مي كند. روش هايي كه براي اين منظور استفاده مي شوند شامل دو روش مكانيكي و شيميايي هستند.
بعضي ها هم اين كار را با پوست بادام يا زردآلو انجام مي دهند يا سراغ سفيدآب مي روند.
بله؛ در روش هاي مكانيكي از فيبرها و پارچه هاي ضخيم، پوست بادام يا زردآلو، اسفنج، برس و بخش هاي خشك و فيبري گياهان براي اين منظور استفاده مي شود. به عنوان مثال، كيسه كشيدن كه در حمام هاي سُنتي رايج بوده و هنوز هم توسط بسياري از پدربزرگ و مادربزرگ ها استفاده مي شود مثالي از لايه برداري مكانيكي است كه اگر با سفيدآب همراه شود، ميزان لايه برداري آن بيشتر شده و اين عمل موثرتر خواهد بود. حتي استفاده از سنگ پا براي كاستن از خشونت كف پا مثالي ديگر از لايه برداري مكانيكي است.
ميكروابريژن در مطب، چه طور؟
خب، در اين روش ميكروابريژن، توسط دستگاهي، پودرهاي اكسيد آلومينيوم با فشار روي پوست پاشيده مي شود. كريستال هاي اكسيد آلومينيوم بسيار سخت هستند و براي خراشاندن و ساييدن پوست مناسب هستند. اين دستگاه، يك فشار منفي به پوست وارد مي كند و عملي شبيه بادكش انجام مي دهد. از تركيب اين ساباندن و ايجاد فشار منفي يك لايه برداري مكانيكي خوب، روي پوست صورت اتفاق مي افتد كه خواص زيادي دارد؛ از جمله شادابي و روشن تر شدن پوست، بهبود منافذ باز پوست، بهبود جوش هاي سرسياه و سرسفيد، كم رنگ شدن لك هاي صورت و حتي بدن، بهبود چين و چروك هاي ظريف با واسطه ترشح فاكتورهاي رشد متفاوت ثانويه به ايجاد فشار منفي و بادكش روي پوست و بالاخره افزايش نفوذ داروهاي موضعي پوست كه به ويژه براي بيماران مبتلا به لك صورت يا آكنه مي تواند موثر باشد.
پيلينگ چه فرقي با ميكرودرم ابريژن دارد؟
استفاده از مواد شيميايي لايه بردار، همان پيلينگ است؛ موادي مانند اسيد سالسيليك، اسيد سيتريك، اسيدهاي ميوه يا آلفاهيدروكسي اسيد AHA يا تري كلرواستيك اسيد(TCA). در اين روش اسيدهاي لايه برداري با درصدهاي متفاوت روي پوست صورت استعمال شده و عمل لايه برداري به صورت شيميايي انجام مي شود.
درباره اسيدهاي ميوه هم توضيح مي دهيد؟
بله؛ استفاده از اسيدهاي ميوه با غلظت بالا و استفاده از تري كلرواستيك اسيد بايد حتما توسط متخصص پوست و مو و در كلينيك انجام شود زيرا مدت ماندگاري اسيد روي پوست و نواحي خاصي كه دارو بايد ماليده شود يك امر كاملا تخصصي است و توجه نكردن به اين مساله مي تواند موجب سوختگي پوست و عوارض مربوطه شود.
اسيدهاي ميوه ي با غلظت پايين تر را افراد مي توانند بدون نسخه از داروخانه ها تهيه كنند و در منزل، شب ها هنگام خواب استفاده نمايند. بهتر است اين فرآورده‌ها(AHA)، دور چشم و دور دهان استفاده نشود زيرا موجب تحريك و قرمزي و التهاب اين نواحي خواهد شد. درصدهاي بالاتر مانند 50 درصد و 70 درصد بايد متوسط متخصص پوست به كار روند.
فايده اي هم دارد؟
البته! لايه برداري شيميايي كاربردهاي فراواني دارد: بهبود چين و چروك هاي ظريف از طريق تحريك كلاژن سازي، شاداب تر و روشن تر شدن پوست، بهبود جوش هاي سرسياه و سرسفيد، بهبود لك هاي مختلف پوست و همچنين افزايش تاثير داروهاي موضعي مصرف شده توسط بيمار.
نكته اي كه بايد به آن توجه كرد اين است كه لايه برداري پوست چه مكانيكي و چه شيميايي باعث تحريك پذيرتر شدن آن نسبت به نور آفتاب مي شود و لذا مصرف كرم هاي ضد آفتاب و پرهيز از قرار گرفتن به طور مستقيم در برابر نور آفتاب توصيه مي شود. در غير اين صورت، بيمار ممكن است حتي نتيجه معكوس بگيرد؛ مثلا خانمي براي بهبود لك بارداري ملاسما پيلينگ شيميايي انجام داده، به دليل مراقبت نكردن از نور آفتاب ممكن است دچار بزرگ تر شدن لك نيز بشود.
به چه كساني اين روش ها را توصيه نمي كنيد؟
كلا براي پوست هاي خشك، استفاده از لايه برداري چه مكانيكي و چه شيميايي توصيه نمي شود زيرا موجب خشكي بيشتر پوست شده و مي تواند براي بيمار دردسرساز باشد. در صورت لزوم، استفاده از لايه بردار در پوست هاي خشك، اين كار بايد زير نظر متخصص پوست و با تمهيدات لازم انجام شود.
مساله بعدي احتمال عود تبخال توسط لايه برداري پوست است، به خصوص در لايه برداري شيميايي بايد مراقب عود تبخال بود و بيماراني كه به طور مكرر تبخال مي زنند، بايد پزشك را از اين مساله آگاه سازند تا روش هاي پيشگيري از بروز تبخال به كار گرفته شود زيرا اين عفونت مي تواند موجب ايجاد جوشگاه شده و در پوست تحريك شده توسط مواد شيميايي لايه بردار وسعت زيادي پيدا كند.
آيا مي توان از كِرِم هاي اسكراب موجود در داروخانه ها استفاده كرد؟
كِرِم هاي اسكراب يا اكسفوليان به عنوان خراشنده و ساينده پوست استفاده مي شوند. برخي موارد شاهد هستيم كه براي افزايش اثربخشي، اسيدهاي ميوه هم به اين كِرِم ها اضافه مي كنند كه بيمار از هر دو مكانيسم لايه برداري مكانيكي و شيميايي سود ببرد. كرم ها و صابون هاي اسكراب(كه حاوي دانه‌هاي خشن هستند) مي توانند در درمان ضايعات پوستي مثل آكنه هاي كومدونال(جوش هاي سرسياه يا سفيد)، چربي پوست، خشونت پوست و نيز افزايش اثر داروهاي موضعي كاربرد داشته باشند.