وقتي هوا سرد مي شود تمايل افراد به خوردن غذاهاي گرم و پُركالري بيشتر مي شود. كله پاچه يكي از اين نوع غذاها است. غذايي سنتي و ايراني كه در طول سال نيز طرفداران خاص خود را دارد و اغلب غذاي محبوب نسل قديم است و البته طبع نسل جوان نيز آن را مي پسندد.
اين غذا بسيار چرب و پُرانرژي است. ويژگي اصلي اين غذا پروتئين بالا و باكيفيت آن است. پروتئين ها مواد مغذي اي هستند كه در رشد، ترميم و ساخت سلول ها و بافت هاي بدن نقش مهمي به عهده دارند و مصرف نوع حيواني آن ها به مقدار لازم براي تمام گروه هاي سني توصيه مي شود.
به طور كلي كله پاچه از پختن سر، دست و پاي گوسفند تهيه مي شود. اجزاي اين غذا نيز شامل بناگوش، زبان، مغز، چشم، گوشت صورت و پاچه است. آب اين غذا به عنوان پيش غذا به‌همراه نان خورده مي شود. كله پاچه غذايي ديرپز بوده و طبخ آن زمان زيادي طول مي كشد. اين غذا را گاه براي هضم سريع تر با آبليمو و دارچين ميل مي كنند و بهترين زمان مصرف آن نيز صبح است. مصرف نامتعادل و نابجاي غذاهايي چون كله پاچه به دليل چربي هاي اشباع و كلسترول بالا مي توانند خواب شبانه را مختل كنند. اين غذا به دليل آن كه سنگين و ديرهضم است باعث مشكلات گوارشي و كم خوابي مي شود.
كله پاچه سرشار از كلسترول
كله پاچه با وجود مواد مغذي، سرشار از كلسترول است. كلسترول يك نوع چربي است كه مي تواند در رگ هاي خوني شما رسوب كند و باعث انسداد آن ها شود. اگر اين انسداد در عروق ظريف خون رساني قلب و مغز رخ دهد، باعث ايجاد سكته قلبي و مغزي مي شود. از طرف ديگر كلسترول مي تواند زمينه بروز بيماري هايي چون چربي خون، فشار خون، چاقي، ديابت و نقرس را افزايش دهد، اما با وجود اين گوشزدها از سوي متخصصان متاسفانه در برخي استان هاي غربي به دليل فراواني دام و سنت هاي رايج غذايي اين توصيه ناديده گرفته مي شود.
ساكنان اين مناطق در دهه هاي گذشته در چارچوب سبك زندگي عشايري يا كشاورزي به كارهاي طاقت فرسايي مي پرداختند، ولي امروزه كه زندگي ساكن تر و تحرك كمتر و كار بدني محدود شده است بايد در انتظار عواقب مصرف اين نوع فرآورده ها بود.
مقدار كلسترول مغز گاو و گوسفند بيش از ديگر مواد غذايي است، به طوري كه يك وعده مغز گاو به وزن حدود 120 گرم بيشتر از 2000 ميلي گرم كلسترول دارد. در 100 گرم آن نيز 130 كالري انرژي نهفته است. البته ناگفته نماند كه يكي از امتيازات مثبت مغز دام اين است كه منبع فوق العاده ويتامين B12 شمرده مي شود.
زبان گوساله و گوسفند انباشته از چربي بوده و مقدار زيادي از اغلب ويتامين هاي B به ويژه ويتامين B12 را دارد. در 100 گرم زبان گوساله 130 كالري و در 100 گرم زبان گوسفند 260 كالري انرژي نهفته است.
افراد بالاي 30 سال كله پاچه نخورند
حجم بالاي اسيدهاي چرب ترانس در سوپ سيرابي و كله پاچه براي بدن مُضر است. در صورت تمايل به مصرف كله پاچه و سيرابي بايد فاكتورهاي مختلفي را در نظر گفت، به طور مثال مصرف اين ماده غذايي براي افراد بالاي 30 سال توصيه نمي شود؛ همچنين افرادي كه داراي تحرك كم هستند بهتر است كله پاچه و سيرابي مصرف نكنند.
هر چند كله پاچه داراي حجم بالايي از پروتئين است، اما معمولا در سوپي غوطه ور است كه داراي مقادير زيادي اسيدهاي چرب ترانس است كه به شدت تاثير منفي بر سلامت مصرف كننده دارد.
همچنين چربي هاي اشباع شده جز جدايي ناپذيري از اين ماده ي غذايي است كه براي بدن مُضر است.
مصرف كله پاچه از سوي ديگر پروسه هضم مواد غذايي را با مشكل مواجه مي كند؛ به طور مثال پس از مصرف اين ماده غذايي تا مدت ها احساس گرسنگي به فرد دست نمي دهد زيرا به راحتي هضم نمي شود.
بيماران قلبي جگر و كله پاچه نخورند
قلب عضوي است كه شامل قسمت هاي مختلف عضله، دريچه و سيستم الكتريكي است؛ آن چه كه امروزه از آن به عنوان بيماري قلبي عروقي بحث مي شود، انسداد و اشكال در سيستم عروقي قلب است كه به آن بيماري عروق كرونر يا آنژين صدري يا سكته هاي قلبي گفته مي شود.
عواملي كه منجر به بيماري هاي قلبي مي شوند به آن ها عوامل خطر مي گويند. يعني عواملي كه اگر در يك فرد وجود داشته باشند، احتمال بيماري نسبت به فردي كه اين عوامل را ندارد، افزايش پيدا مي كند.
عوامل خطرساز بيماري‌هاي قلبي به دو گروه تقسيم مي شوند:
عوامل غيرقابل كنترل شامل: سن، جنس و زمينه وراثتي
عوامل قابل كنترل كه شناخت اين گروه از عوامل خطر اهميت زيادي دارد چون با كنترل آن ها مي توان از بيماري قلبي پيشگيري كرد. اين عوامل شامل: چربي خون بالا، چاقي و اضافه وزن، فشار خون بالا، سيگار، ديابت، كم تحركي، استرس و رژيم غذايي ناسالم است.
با توجه به عوامل خطر ذكر شده با جلوگيري از ايجاد اين عوامل يا در صورت وجود، كنترل و اصلاح آن ها مي توان قلب سالمي داشت.
بهترين رژيم غذايي براي پيشگيري از بيماري قلبي، رژيم غذايي سالم از نظر قلب حاوي ميوه و سبزيجات فراوان، لبنيات فراوان، حبوبات و انواع فيبرها است.
رژيم غذايي خوب بايد چربي كمتري داشته باشد، پس مصرف جگر و كله پاچه در بيماران قلبي به هيچ وجه توصيه نمي شود و افراد سالم هم بايد به مقدار كمي از آن اكتفا كنند.
خريد كله پاچه:
كله پاچه هاي ارزان در واقع كله گوسفند نيستند، بلكه كله ميش و بز هستند كه بسيار ديرپز بوده و نسبت به كله گوسفند طعم چندان مطبوعي ندارند.
براي خريد مغز حيوان حواس تان باشد كه رنگ مغز اصلا نشان دهنده ي سلامت يا عدم سلامت آن نيست، زيرا رنگ آن به نژاد دام و تغذيه ي آن بستگي دارد. اما نكته ي قابل توجه آن كه اگر مغز مانده باشد ظاهري وارفته، خشك و متلاشي دارد. براي خريد كله پاچه خام حتما انواعي را كه داراي بسته بندي بهداشتي، تاريخ مصرف و مجوز بهداشت هستند، انتخاب كنيد.
اگر حيواني بيمار يا مبتلا به بيماري جنون گاوي باشد اين بيماري مي تواند از فرآورده هاي آن به مصرف كننده منتقل شود و كشنده باشد. بر اين اساس از خريد كله پاچه اي كه به صورت غيرمجاز در شرايط غيربهداشتي، خارج از يخچال و به صورت روباز در مجاورت حشرات موذي و كنار خيابان هاي پُررفت و آمد عرضه مي شوند، اجتناب كنيد.
استشمام هر نوع بوي غيرطبيعي و نامطبوع مانند ترشيدگي، عفونت، گنديدگي، تعفن يا هرگونه تغيير رنگ، علامت فساد اين فرآورده است و از خريد آن بپرهيزيد.