بعضي افراد به دليل پاره‌اي باورهاي اشتباه كه در مورد شير و فرآورده‌هاي آن وجود دارد،  از دريافت اين مواد مغذي امتناع مي‌كنند. اين مقاله بر آن است تا با نگاهي علمي به رفع اين باورهاي اشتباه كمك كند.


شير و فرآورده‌هاي آن از مهم‌ترين منابع تأمين ده‌ها مواد مغذي اساسي محسوب مي‌شوند. پروتئين‌ها، كربوهيدرات‌ها، ويتامين‌هاي A ،B12 و ريبوفلاوين، عناصر معدني كلسيم، فسفر، منيزيم، پتاسيم و روي از جمله اين مواد مغذي محسوب مي‌شوند.

سه وعده غذايي از فرآورده‌هاي لبني، عموماً تأمين كننده كلسيم مورد نياز بيشتر افراد است. هر وعده برابر با يك ليوان شير، يا 200 گرم ماست يا 2 برش (40 گرم) پنير است.

حذف فرآورده‌هاي لبني از برنامه غذايي روزانه در واقع محروم كردن خود از بسياري ويتامين‌ها و عناصر معدني اساسي و مورد نياز براي سلامتي است. بنابراين، با نگاهي تازه به ارزش‌هاي غذايي اين مواد با ارزش، به حفظ سلامت خود كمك كنيد.
 
باور اشتباه اول: «شير سبب افزايش موكوس مي‌شود.»
 
حقيقت: مطالعات متعدد نشان داده‌اند كه شير سبب توليد مخاط نمي‌شود. شايد در بعضي از افراد پس از مصرف شير، لايه‌اي نازك به طور موقت در دهان و گلو حس شود كه از بافت چربي طبيعي شير ناشي شده و اغلب با مخاط اشتباه گرفته مي‌شود. اين لايه ضرري ندارد و در مدت كوتاهي بر طرف مي‌شود.
 
باور اشتباه دوم: «شير موجب آسم مي‌شود.»
 
حقيقت: شير ندرتاً مي‌تواند به بروز آسم منجر شود. عوامل اصلي آسم عبارتند از: آلرژن‌هايي نظير مايت‌ها، پولن‌ها و عفونت‌ها.

هر شخص (حتي اشخاص مبتلا به آسم) بايد يك برنامه غذايي متعادل و سالم داشته باشد و توصيه مي‌شود از مواد متنوعي شامل غلات، ميوه‌ها و سبزي‌ها، مواد لبني و گوشت‌ها استفاده گردد. طبق تحقيقات جديد نشان داده‌اند كه فرآورده‌هاي لبني به كاهش خطر علائم آسم كمك مي‌كنند.
 
باور اشتباه سوم: «براي كاهش وزن بايد از خوردن فرآورده‌هاي لبني خودداري كرد.»
 
حقيقت: حتي در رژيم‌هاي غذايي كه به منظور كاهش وزن تنظيم مي‌شود بايد فرآورده‌هاي لبني از نوع كم‌چرب گنجانيده شود تا به رفع نيازهاي اساسي غذايي كمك كنند.

دريافت كلسيم و ساير مواد مغذي اساسي با حذف شير و فرآورده‌هاي آن به سختي قابل تأمين است. تحقيقات جديد نشانگر نقش مهم فرآورده‌هاي لبني در مديريت وزن و پيشگيري از اضافه‌وزن، به ويژه در نواحي شكم است.
 
باور اشتباه چهارم: «در صورت دريافت قرص كلسيم نيازي به استفاده از شير نيست».
 
حقيقت: شير منبع عالي كلسيم و پروتئين، كربوهيدرات، ريبوفلاوين، ويتامين B12، ويتامين A، پتاسيم، منيزيم، فسفر و روي است. قرص كلسيم همه اين مواد مغذي را نمي‌تواند تأمين كند.

باور اشتباه پنجم: «كودكان زير دو سال بايد شير كم‌چرب بخورند.»
 
حقيقت: شير كم‌چرب براي كودكان زير دو سال مناسب نيست؛ زيرا چربي شير منبع مهم تأمين انرژي و نيز ويتامين‌هاي محلول در چربي و اسيدهاي چرب ضروري براي اين گروه سني است.

با رشد كودكان و استفاده از ساير روغن‌ها و چربي‌ها در برنامه غذايي، چربي شير اهميت كمتري پيدا مي‌كند.
 

باور اشتباه ششم: «افرادي كه از لحاظ هضم لاكتوز مشكل دارند، نبايد شير و فرآورده‌هاي آن را مورد استفاده قرار دهند.»

حقيقت: حتي در صورت عدم تحمل لاكتوز نبايد فرآورده‌هاي لبني از برنامه غذايي حذف شوند. مشاهده شده است كه اولاً افراد مبتلا به عدم تحمل لاكتوز حتي تا دو ليوان شير را، مشروط به تقسيم در وعده‌هاي مختلف، مي‌توانند تحمل كنند، ثانياً پنير و ماست به خوبي تحمل مي‌شوند (پنير فاقد لاكتوز است و باكتري‌هاي مفيد ماست به هضم لاكتوز كمك مي‌كنند).
 

باور اشتباه هفتم: «نوشيدن شير موجب پيدايش سنگ كليه مي‌شود.»
 
حقيقت: شير نقش محافظت‌كننده در تشكيل سنگ‌هاي كليوي دارد كه توسط املاح اگزالات ايجاد مي‌شود. كلسيم شير با اگزالات غذا پيوند مي‌يابد و آن را براي جذب، نامناسب مي‌سازد. در ضمن در مورد سنگ‌هاي كلسيمي نيز ثابت شده كه مقدار حد پايين نياز (يعني 2 واحد لبنيات در روز) موجب ايجاد يا تشديد سنگ‌هاي كليه كلسيمي نمي‌شود.

با توجه به آنچه گفته شد، اين گروه با ارزش غذايي، يعني شير و فرآورده‌هاي آن، نبايد بدون مشورت با پزشك و متخصص تغذيه حذف شوند.