بزرگ شدن سينه در مردان، همان ژنيكوماستي Gynecomastia مي‌باشد. ضخامت بافت طبيعي سينه در مردان، معمولاً كمتر از 5/2 تا 3 سانتيمتر است. در حالت ژنيكوماستي، بافت غدد سينه بزرگ مي‌شود.
بزرگي سينه ممكن است در يك سمت و يا در هر دو طرف ايجاد شود. ممكن است اين افزايش اندازه، موجب حساس‌شدن و دردناك شدن بافت سينه شود.
علائم ژنيكوماستي
بافت پستان صاف و الاستيك است، اما سفت نيست
ناحيه مبتلا عموماً هاله و نوك پستان است
درد در زير نوك سينه‌ها
درد ممكن است يك‌طرفه يا دوطرفه باشد
احساس بزرگي سينه (قطر قابل لمس بيش از 2 سانتيمتر)
علائم ژنيكوماستي ناشي از سرطان
سفت شدن سينه
گودرفتگي نوك پستان
ناحيه مبتلا خارج از هاله‌ي پستاني و يك طرفه
ترشح از سينه
آبسه در سينه
التهاب سينه
علل ژنيكوماستي
- افزايش سن
- علل ژنتيك: اين افراد دچار ژنيكوماستي پيش از بلوغ و تسريع رشد پيش از بلوغ مي‌شوند
- كاهش سطح تستوسترون آزاد
- تغييرات هورموني در هنگام بلوغ و يا در طي افزايش سن
- اگر تعادل بين هورمون‌هاي استروژن (هورمون زنانه) و تستوسترون (هورمون مردانه) به هم بخورد، ممكن است سينه‌ها بزرگ شوند. (در حالت طبيعي، هورمون‌هاي جنس مخالف به مقدار بسيار كم در بدن زنان و مردان ترشح مي‌شود)
- برخي داروهايي كه بدون نسخه مصرف مي‌شوند و برخي داروهايي كه براي افزايش حجم عضله و دوپينگ استفاده مي‌شوند.
- بيماري كبدي (ناشي از افراط در مصرف الكل)
- پركاري تيروئيد
- انواع تومورها، به خصوص تومورهاي غدد فوق كليوي و بيضه
- گواتر سمي
- سندرم كلاين فلتر
- مصرف مرغ هايي كه به وسيله هورمون پرورش يافته‌اند.
داروهاي ايجاد كننده ژنيكوماستي
بعضي از مهم‌ترين داروهايي كه باعث بروز اين حالت مي‌شوند عبارتند از:
- ديگوكسين (لانوكسين) براي بيماري قلبي
- اسپرونولاكتين (آلداكتون)
- سايمتيدين بلوك‌كننده اسيد معده
- كتوكونازول (نيزورال) براي عفونت قارچي
- فيناسترايد (پروسكار) و داناسترايد (اودارت) براي بزرگي پروستات
- داروهاي مخدر نظير: آمفتامين، ماري جوانا و هروئين
- مرداني كه به علت سرطان پروستات تحت درمان تركيبي آنتاگونيست گيرنده آندروژن و آگونيست هورمون آزاد كننده گنادوتروپين يا تنها آنتاگونيست گيرنده آندروژن قرار مي‌گيرند، ممكن است دچار ژنيكوماستي گردند.
تشخيص
ژنيكوماستي با تكثير مجاري كوچك و بافت همبند شل مشخص مي‌شود.
ساير يافته‌هاي فيزيكي مهم عبارتند از: افزايش بافت چربي (آديپوزيته)، نشانه‌هاي هيپرتيروييدي، بيماري كبد، هيپوگنادي (زنانه بودن بدن، كاهش موهاي بدن، بيضه‌هاي كوچك منطبق با نشانگان كلاين فلتر)، افزايش توده عضلاني مطرح كننده تجويز آندروژن .
ميزان hCG سرمي، LH ، تستوسترون و استراديول.
سونوگرافي و ماموگرافي مي‌توانند بافت چربي را از ژنيكوماستي افتراق دهند.
درمان
* پزشك، هر ماه اندازه سينه را بررسي مي‌كند.
* با قطع مصرف دارويي كه به ژنيكوماستي منجر شده است (مانند مواد دوپينگ)، مشكل برطرف مي‌شود.
* اگر درد و حساسيت وجود داشته باشد، درمان دارويي ممكن است بتواند بافت اضافي سينه را برطرف كند.
* گاهي براي از بين بردن بافت اضافي، جراحي انجام مي‌شود.
* اگر علت بزرگ شدن سينه‌ها، بيماري يا تومور باشد، علت اصلي بايد درمان شود.
* در اغلب مردان، ژنيكوماستي در هر دو سينه مشاهده مي‌شود، ولي اگر تنها يكي از سينه‌ها برآمده بود بايد جهت معاينه دقيق‌تر به پزشك مراجعه شود.
* جايگزيني تستوسترون در مردان مبتلا به هيپوگنادي، ممكن است سودمند باشد، اما ژنيكوماستي طولاني و فيبروتيك احتمالا به درمان پاسخ نمي‌دهد.
* در صورت استفاده از تستوسترون پوستي در مقايسه با تزريق تستوسترون عضلاني، احتمال بهبود ژنيكوماستي بيشتر است.
* درمان ضداستروژن با تاموكسيفن به طور چشمگيري سبب كاهش درد و حجم پستان پسران مبتلا به ژنيكوماستي پايدار در زمان بلوغ و مردان مبتلا به سرطان پروستات كه تحت درمان با مسدودكننده‌هاي گيرنده آندروژن (بيكالوتاميد) قرار گرفته‌اند، مي‌شود.
* پرتو درماني موضعي در مردان مبتلا به سرطان پروستات كه تحت درمان با بيكالوتاميد قرار داشته‌اند، از ژنيكوماستي پيشگيري مي‌كند.