بهبود برنامه غذايي و رعايت برنامه‌هاي ورزشي با تغيير شيوه زندگي ممكن است خطر ابتلا به بيماري‌هاي مزمن مرتبط با سندرم پلي‌كيستيك تخمدان مانند ديابت، بيماري‌هاي قلبي و سرطان‌هاي جداره رحم را كاهش دهد.
سندرم تخمدان پلي‌كيستيك مشكلي است كه بسياري از خانم‌ها در سنين مختلف از آن رنج مي‌برند. در واقع يك وضعيت نامتعادل هورموني در مغز و تخمدان‌ها است (هيپوفيز در مغز با ساخت هورمون هاي LH, FSH به تخمدان‌ها دستور ساخت استروژن و پروژسترون و كمي تستسترون را مي‌دهد كه به طور كلي دوره قاعدگي در اين روند برنامه‌ريزي و اجرا مي‌شود) كه معمولاً با قاعدگي نامنظم، رشد نامعمول مو در قسمت‌هايي از بدن و يا ريزش مو، اضافه وزن و چاقي شكمي، افزايش سطح انسولين، افزايش سطح تستسترون، قسمت‌هاي تيره پوست در گردن، بازوها و ساير قسمت‌هاي بدن، آكنه و ناباروري همراه است.
حدود 50 درصد از خانم‌هايي كه به اين سندرم دچار هستند، داراي اضافه وزن و يا چاقي هستند. بهبود برنامه غذايي و رعايت برنامه‌هاي ورزشي با تغيير شيوه زندگي ممكن است خطر ابتلا به بيماري‌هاي مزمن مرتبط با سندرم پلي‌كيستيك تخمدان مانند ديابت، بيماري‌هاي قلبي و سرطان‌هاي جداره رحم را كاهش دهد.
از آن‌جايي كه در افراد دچار اين سندرم، خطر ميزان ابتلا به بيماري‌هاي قلب و عروق، افزايش تري‌گليسيريد، فشارخون، كلسترول LDL و كاهش HDL بيشتر است؛ لذا بهتر است برنامه غذايي‌اشان سرشار از سبزي‌ها و ميوه‌ها، غلات كامل، حبوبات و كمي آجيل و دانه‌ها باشد .
خانم‌هايي كه به سندرم پلي‌كيستيك تخمدان مبتلا هستند، ملاحظات تغذيه‌اي يكساني داشته و يك راهنماي تغذيه‌اي خاص مي‌تواند به آن‌ها بسيار كمك كند. متعادل سازي شيوه زندگي از طريق رعايت اصول تغذيه‌اي، كمك مهم و موثري در درمان تخمدان پلي‌كيستيك مي‌تواند داشته باشد. بهبود و تصحيح عادات تغذيه‌اي در كاهش وزن، تقويت بارداري، پيشگيري از ديابت و ارتقاء سلامت تخمدان‌ها نتيجه بخش است.
نكات مهم تغذيه‌اي در سندرم پلي‌كيستيك تخمدان‌ها
* كاهش وزن 5 تا 10 درصدي در صورت اضافه وزن يا چاقي در طي 3 ماه
* كاهش كالري دريافتي در صورت نياز به كاهش وزن
* دقت در خوردن غلات كامل
* افزايش تعداد وعده‌ها در روز و كم كردن مقدار در هر وعده
* كم مصرف كردن نمك
*مصرف ادويه‌جات به شرط عدم داشتن حساسيت و طعم دهنده‌هاي طبيعي مانند آب‌ليمو، آب‌غوره بدون نمك، سركه
* مصرف كمتر قندهاي ساده :
اثر قندهاي ساده در اين بيماران كاملاً شناخته شده است. قندها نه تنها باعث افزايش سطح انسولين مي‌شوند بلكه با فشار خون بالا، افزايش كلسترول، افزايش استرس اكسيداتيو و التهاب، رابطه مستقيمي دارد.
به طور معمول در فرهنگ غذايي ما شكر سفيد، قند، انواع شيريني‌هاي خشك و تازه، انواع آب‌نبات‌هاي سنتي و سنتتيك، عسل و كليه مواد غذايي كه در تهيه آن‌ها مواد شيرين كننده به‌كار رفته مانند انواع دسرها و بستني‌ها، نوشابه‌ها و آب‌ميوه‌هاي صنعتي، كمپوت‌هاي خانگي و صنعتي، مرباها و يك‌سري غذاهاي سنتي مانند شير برنج و شله‌زرد و حلوا از منابع عمده‌ي قندهاي در دسترس ما هستند. خانم‌هاي دچار اين سندرم بايد در برابر خوردن اين مواد محتاطانه عمل كنند.
* برنامه غذايي مملو از منابع گياهي :
از آن‌جايي كه در افراد دچار اين سندرم، خطر ميزان ابتلا به بيماري‌هاي قلب و عروق، افزايش تري‌گليسيريد، فشارخون، كلسترول LDL و كاهش HDL بيشتر است؛ لذا بهتر است برنامه غذايي‌اشان سرشار از سبزي‌ها و ميوه‌ها، غلات كامل، حبوبات و كمي آجيل و دانه‌ها باشد. اين نوع برنامه غذايي سرشار از ويتامين‌ها، مواد معدني و فيبر است كه همين فيبر غذايي خود كاهش دهنده چربي، فشار خون و انسولين است. مصرف روزانه 25 تا 35 گرم فيبر در اين افراد بسيار توصيه مي‌شود.
* مصرف فراوان سبزيجاتي مانند بروكلي، كاهو، خيار، جعفري، تربچه، اسفناج، شلغم.
* محدوديت منابع حيواني و چربي‌ها:
تا ميزان كمتري چربي اشباع و كلسترول در دسترس بدن قرار گيرد. اين مواد كالري بيشتر داشته و از طرفي قدرت سيركنندگي كمتري نيز دارند. سعي شود از منابع گوشت سفيد بيشتر از گوشت قرمز استفاده شود. ساير منابع تأمين كننده پروتئين غير از انواع گوشت‌ها، تخم مرغ، حبوبات، آجيل و ماهي است.
* مصرف منابع سرشار از اسيدهاي چرب امگا 3:
اين اسيد چرب كاهش دهنده كلسترول و تري‌گليسيريد است. منابع آن به طور عمده بادام، گردو، دانه بذر كتان، زرده تخم مرغ (تا 3 عدد در هفته)، روغن كانولا يا كلزا و ماهي هستند. با دريافت اين اسيد چرب و اثرات آن در اين افراد، از بروز بسياري از پيامدهاي سندرم تخمدان پلي‌كيستيك جلوگيري مي‌شود.
* خوردن منابع سرشار از فيتوسترول‌ها به‌جاي غذاهاي سرشار از چربي‌هاي اشباع :
فيتوسترول‌ها تركيبات گياهي هستند كه در خانم‌هاي دچار اين سندرم، پايين آورنده‌ي كلسترول مي‌باشند. منابع آن نان، محصولات لبني كم چرب و مولتي ويتامين‌ها هستند.
* انجام فعاليت‌هاي ورزشي روزانه :
تمرينات ورزشي روزانه و مرتب، بهبود سطح كلسترول، فشارخون، انسولين و حتي روحيه و تصور بدني را به دنبال دارد. در صورت احتمال يا بروز ديابت، با تمرينات ورزشي منظم، به عدم بروز يا كنترل آن بسيار كمك مي‌كنيم.
* مصرف سويا و ساير حبوبات :
قرار دادن سويا در برنامه غذايي خالي از لطف نيست. به نظر مي‌رسد سويا در برنامه غذايي باعث بهبود ميزان كلسترول و كاهش خطر بيماري‌هاي قلب و عروق مي‌شود. علاوه بر سويا، ساير حبوبات مانند انواع لوبيا، عدس، نخود بايد مصرف شود. با مصرف حبوبات، هم ميزان فيبر لازم تأمين مي‌شود وهم پروتئين مورد نياز بدن در تركيب با ساير مواد غذايي در اختيار بدن قرار مي‌گيرد.
* مصرف مكمل ويتامين‌هاي محلول در آب و آنتي اكسيدان‌ها پيشنهاد مي‌شود.
بهتر است در اين مورد با پزشك و كارشناس تغذيه حتماً مشورت كنيد. مصرف كافي منابع ويتامين د و يا مكمل آن در اين افراد مهم است.
كلسيم در روند طبيعي هورموني نقش دارد و مصرف آن در افرادي كه از عوارض سندرم پلي‌كيستيك رنج مي‌برند، پيشنهاد مي‌شود.