روغن كنجد حاوي آنتي اكسيدان هاي طبيعي است كه باعث از بين رفتن سرطان هاي خفته در بدن شده و موجب جلوگيري از سرطان هاي دستگاه گوارش، پروستات و سينه مي شود. اين روغن همچنين به دليل دارا بودن ويتامين E موجب شفافيت و لطافت پوست مي گردد.
روغن كنجد در بين روغن هاي خوراكي به ملكه ي روغن ها مشهور است. دانه كنجد بيشترين ميزان روغن را در بين دانه هاي روغني ديگر داراست اما با وجود اين توليد آن بسيار كمتر از دانه هاي ديگر نظير سويا، آفتابگردان و گلرنگ است.
روغن كنجد به عنوان يك روغن با قيمت و كيفيت بالا شناخته مي شود. اين روغن بيشترين مقاومت و ماندگاري را در بين روغن هاي خوراكي با درصد بالاي چربي غيراشباع دارد. نوع ليگنان و آنتي اكسيدان هاي طبيعي موجود در اين روغن باعث بروز مقاومت بسيار بالا در برابر اكسيداسيون و خواص فيزيولوژيكي ارزشمند روغن كنجد شده است.
تركيب اسيدهاي چرب روغن كنجد به گونه اي است كه براي هر سه مصرف سرخ كردن، پخت و پز و سالاد قابل استفاده است.
خواص روغن كنجد
* كاهش دهنده سطح كلسترول بد خون(LDL) و افزايش جذب كلسترول خوب(HDL)
* كاهش فشارخون در افراد مبتلا به فشار خون بالا
* جلوگيري از سرطان هاي سينه، پروستات و سرطان هاي دستگاه گوارش
* جلوگيري از تصلب شرايين و بسته شدن عروق
* جلوگيري از بروز سكته قلبي
* جلوگيري از بروز آب مرواريد
* شفافيت و لطافت پوست به دليل غني بودن از ويتامين E
* مناسب براي سرخ كردن به دليل مقاومت بالاي حرارتي
* كاهش ابتلا به بيماري پاركينسون
* جلوگيري از بيماري هاي مفصلي و آرتروز
* خواص آنتي اكسيداني فوق العاده به دليل وجود دو ماده شيميايي sesamol و sesamin. آنتي اكسيدان ها با راديكال هاي آزادي كه به سلول ها آسيب مي رسانند و به روند پيري سرعت مي بخشند مقابله مي كند.
* ويتامين E موجود در آن از بيماري آلزايمر جلوگيري مي كند.
* روغن كنجد تحريك پذيري غشاء مخاطي را كم مي كند. اين روغن براي درمان سرفه، يبوست، آرتريت و پوست خشك توصيه مي شود.
* مصرف مرتب آن اضطراب را كاهش مي دهد، گردش خون را تقويت مي كند، مانع اختلالات عصبي مي شود و سيستم دفاعي بدن را تقويت مي كند.
* مصرف روغن كنجد، نشاط آور است، هوشياري ايجاد مي كند، دردهاي مزمن و گرفتگي عضلات را كاهش مي دهد.
* ويتامين E موجود در آن به رشد مو سرعت مي بخشد.
* براي افرادي كه از كم خوني و سرگيجه رنج مي برند مفيد است.
* مصرف موضعي اين روغن، پوست را نرم و لطيف مي كند.
* خاصيت ضدقارچي و ضدباكتريايي دارد.
* غرغره كردن آن، باكتري ها، از جمله باكتري هاي سرماخوردگي از بين مي برد.
* محافظ طبيعي در برابر اشعه ي فرابنفش به حساب مي آيد.
* مانع شوره ي سر مي شود.
* از پوست در برابر كلر موجود در آب استخر محافظت مي كند.
* ماساژ با روغن كنجد انعطاف پذيري مفاصل را زياد مي كند.
* بريدگي ها و جراحت هاي سطحي را درمان مي كند.
* پوست صورت به خصوص اطراف بيني را سفت مي كند و مانع بزرگ شدن منفذهاي پوستي صورت مي شود.
* از بروز آكنه جلوگيري مي كند.
خواص شيميايي
تركيب اسيدهاي چرب روغن كنجد
روغن كنجد به گروه اسيدهاي اولئيك – لينونيك متعلق است. اين روغن كمتر از 15 درصد اسيد چرب اشباع دارد كه بيشترين آن پالميتيك و استئاريك و بيش از 85 درصد مجموع اسيدهاي چرب آن غيراشباع است. اسيد اولئيك و اسيد لينولئيك بيش از 80 درصد كل اسيدهاي چرب روغن كنجد را تشكيل مي دهند.
برخلاف روغن هاي گياهي ديگر در اين گروه، درصد اسيد اولئيك روغن كنجد حدود 45 درصد و اسيد لينوليك آن حدود 40 درصد از مجموع كل اسيدهاي چرب آن مي باشد.
استرول ها(sterols)
روغن كنجد در مقايسه با ساير روغن هاي گياهي، مواد غيرقابل صابوني(حدود 2 درصد) بيشتري دارد. مواد غيرقابل صابوني شامل استرول ها، تري ترپن ها و تري ترپن الكل ها، توكوفرول ها و ليگنان هاي كنجد مي باشد. روغن كنجد يكي از منابع غني استرول هاي گياهي(فيتواسترول) مي باشد. فيتواسترول ها يا استرول هاي گياهي رقيب كلسترول در جذب هستند. بنابراين مصرف فيتواسترول موجب كاهش كلسترول خون و در نتيجه جلوگيري از حملات قلبي و عروقي مي شود.
فيتواسترول ها و به طور خاص بتا سيتوسترول، از رشد سلول هاي سرطان كولون، سرطان پروستات و سرطان سينه نيز جلوگيري مي كنند.
توكوفرول ها(Tocopherols)
شهرت روغن كنجد به خاطر مقاومت در برابر اكسيد شدن آن است. يكي از دلايل اين مقاومت بيش از حد به خاطر وجود توكوفرول در اين روغن است و ميزان آن در روغن كنجد 1200 ميلي گرم بر كيلوگرم است. گاما توكوفرول بيشترين ميزان موجود در روغن كنجد را شامل مي شود و پس از ان دلتا و الفا هستند كه حدود 5 درصد توكوفرول موجود در روغن را شامل مي شوند. در بين اقسام مختلف ايزومرهاي توكوفرول، گاما توكوفرول قوي ترين آنتي اكسيدان موجود در روغن ها مي باشد.
روغن كنجد تحريك پذيري غشاء مخاطي را كم مي كند. اين روغن براي درمان سرفه، يبوست، آرتريت و پوست خشك توصيه مي شود
اين خاصيت آنتي اكسيداني، ماندگاري اين روغن را در برابر حرارت در مقايسه با روغن هاي ديگر بسيار افزايش داده است. مقاومت اكسيداتيو روغن كنجد در برابر حرارت 110 درجه سانتي گراد 17.5 ساعت مي باشد كه اين روغن را در دسته روغن هاي با مقاومت بالا قرار مي دهد. همچنين نقطه دود اين روغن 226 درجه سانتي گراد مي باشد. شايان ذكر است مقاومت حرارتي روغن هاي مخصوص سرخ كردني در همين دما حداكثر 14 ساعت مي باشد. لذا از اين روغن مي توان در مصارف سرخ كردني عميق با طيب خاطر استفاده نمود.
نكته ي مهم
خواص ذكر شده در مورد روغن كنجد بدين معنا نيست كه شما آزاديد هر چه قدر كه مي خواهيد از آن در طي يك روز استفاده كنيد. به خاطر داشته باشيد كه كالري همه ي روغن ها يكسان است؛ يعني هر 5 گرم آن كه معادل يك قاشق چاي خوري مي شود چيزي در حدود 45 كيلوكالري انرژي دارد. پس مراقب باشيد تا با مصرف بي رويه ي آن دچار اضافه وزن و در پي آن دچار مشكلات و بيماري هاي مختلف نشويد.