مصرف يك صبحانه ي غني از پروتئين كه حاوي پنير كم چرب و يا تخم مرغ باشد موجب سركوب هورمون هاي مسئول اشتها مي شود و يك راهكار موثر براي كاهش مصرف غذا و تنقلات پُر كالري در طول روز است.

بسياري از كساني كه تصميم به لاغر شدن مي گيرند فكر مي كنند اگر وعده ي صبحانه را حذف كنند و صبحانه و ناهار را يك جا مصرف كنند بيشتر لاغر مي شوند در صورتي كه اين طور نيست.

دانشمندان دانشگاه ميسوري دريافتند، مصرف يك صبحانه ي سالم و كافي خصوصا اگر محتواي پروتئين آن بالا باشد، موجب افزايش حس سيري فرد در طول روز مي شود، در نتيجه كمتر گرسنه شده و ميل كمتري به مصرف غذا و تنقلات دارند.

اهميت مصرف صبحانه براي همه روشن است ولي بعضي از افراد هنوز آن طور كه بايد به صبحانه اهميت نمي دهند و تصور مي كنند چون صبح ميل چنداني به خوردن ندارند، اگر صبحانه نخورند بخشي از كالري دريافتي روزانه شان كاسته مي شود.

در مطالعه اي كه در آمريكا انجام شد، ميزان سيري و گرسنگي تعدادي از نوجوانان با استفاده از روش هاي بسيار دقيق اندازه گيري شد. اشتهاي افراد با پيگيري افت و خيز سطح هورمون هاي مسئول سيري و گرسنگي ارزيابي شد. همچنين با رهگيري پاسخ هاي مغز به تحريكات گرسنگي با روش MRI، بخش هاي مسئول پاسخ به تحريك هاي گرسنگي مشخص گرديد.

هورمون هاي مسئول اشتها


* لپتين(LEPTIN) از جمله مهم ترين هورمون ‌هاي ترشح شده در بدن مي‌ باشد كه بر هيپوتالاموس اثر كرده و اعلام سيري مي ‌كند. ولي در صورت عدم پاسخ مناسب به اين هورمون، فرد پُرخوري مي‌ كند. بافت چربي بدن علاوه بر لپتين، هورمون ‌هاي آديپونكتين ورزيستين را هم ترشح مي‌ كند. اين سه هورمون در اثر پيام‌ هاي ارسالي به مغز توسط بافت چربي، در ارتباط با حجم انرژي ذخيره شده ترشح مي‌ شوند.
* انسولين، هورموني است كه از سلو‌ل‌ هاي بتاي جزاير لانگرهانس لوزالمعده(پانكراس) ترشح مي‌ شود و با كاهش قند خون سبب توليد علايم گرسنگي توسط هيپوتالاموس مي‌ گردد.

* گرلين(GHRELIN) هورمون ديگري است كه از معده ترشح مي ‌شود و در گرسنگي نقش دارد و اگر ميزان ترشح آن در بدن زياد باشد و يا به خوبي عمل نكند، موجب پُرخوري مي‌ گردد.

نقش عوامل عصبي در كنترل اشتها


لازم به ذكر است كه نقش عوامل عصبي كه از طريق عصب واگ، سيستم گوارشي را تحت تأثير قرار مي ‌دهند، نيز روشن شده است. دانشمندان در زمينه‌ ي كنترل سيستم عصبي، براي قسمت ‌هاي مختلفي از مغز نقشي قائل شده‌ اند.
از ميان انتقال دهنده‌ هاي امواج عصبي كه بين سلو‌ل ‌هاي مغزي ترشح شده و عمل مي ‌كنند، نقش نوروپپتيد Y و اوركسين(OREXIN) در تحريك اشتها، همچنين نقش ملانوكورتين‌ ها و هورمون محركه ي آلفاملانوكورتين در سيري تعيين شده‌ اند.

در اين مطالعه پس از كنترل دقيق مسير هاي كنترل اشتها، برنامه غذايي اين نوجوانان بررسي شد. اين نوجوانان عادت به حذف وعده صبحانه داشتند. عدم مصرف صبحانه موجب شده بود تا آن ها به مصرف تنقلات پركالري روي بياورند و شروع به پُرخوري خصوصا در شب ها كنند. در نتيجه دچار اضافه وزن و چاقي شوند.

در اين نوجوانان تنظيم هورمون لپتين كه مسئول حس گرسنگي است و توسط سلول هاي چربي توليد مي شود بر هم مي خورد. كمبود اين هورمون در بدن باعث بروز احساس گرسنگي و پرخوري مي شود. كمبود هورمون لپتين در بدن، حتي در مواقعي كه انسان احساس گرسنگي نمي كند، باعث مي شود كه فرد دچار پرخوري شود و به صورت غير معمول مواد غذايي زيادي را مصرف كند.

در ادامه ي مطالعه به برنامه ي غذايي اين نوجوانان صبحانه را اضافه كردند و دو نوع صبحانه به آن ها داده شد به صورتي كه صبحانه ي يك گروه حاوي پروتئين بيشتري بود. نتايج بررسي هاي هورموني و مغزي نشان داد مصرف صبحانه موجب شد تا اين نوجوانان در هنگام صرف ناهار احساس سيري بيشتري داشته باشند. پاسخ بخش هايي از مغز آن ها كه مسئول احساس گرسنگي بود، كاسته شده بود و آن هايي كه در وعده ي صبحانه پروتئين بيشتري مصرف كرده بودند احساس سيري بيشتري داشتند و در دو وعده ي بعدي كمتر غذا مصرف كردند.

در مطالعه ي ديگري محققان طي 4 سال، 6 هزار و 764 فرد سالم را مورد بررسي قرار دادند و دريافتند وزن افرادي كه در وعده ي صبحانه شان معادل 300 كيلوكالري غذا مي خورند 2 برابر كساني است كه صبحانه اي شامل 500 كيلوكالري (يا بيشتر) ميل مي كنند. اين پديده كمي عجيب به نظر مي رسد اما دليل معقولي دارد مبني بر اين كه خوردن صبحانه مفصل تر باعث مي شود در طول روز سطح قند و انسولين خون كمتر افزايش يابد و در نتيجه فرد به طور ناگهاني احساس گرسنگي نكند.

از اين رو با توجه به اين يافته ها مشخص مي شود مصرف يك صبحانه ي غني از پروتئين كه حاوي پنير كم چرب و يا تخم مرغ باشد، يك راه كار موثر براي كاهش اشتها در طول روز است.