ساختمان كمر عبارت است از: مهره ها، ديسك بين مهره ها، رباط هاي اطراف ستون فقرات و ديسك، نخاع، اعصاب، عضلات كمر، لگن و پوست پوشاننده كمر.
ستون فقرات از چندين مهره تشكيل شده است. اين مهره ها باعث حركت مي شوند. همچنين حفاظت از نخاع را بر عهده دارند.
نخاع شامل مجموعه اي از اعصاب است. اين اعصاب از مغز تا پايين ستون فقرات كشيده شده اند.
ديسك ها مانند بالش در بين مهره ها مي باشند. اين ديسك ها، فشار را به حداقل ممكن مي رسانند. قسمت مركزي ديسك قابل پاره شدن مي باشد و به همين دليل مي تواند موجب ناراحتي بافت عصبي و بروز سياتيك گردد.
رباط ها يكي از قوي ترين بافت هاي نرم فيبري مي باشند كه استخوان ها را به هم مي چسبانند. رباط ها باعث چسبندگي و ارتباط مهره ها به همديگر و ديسك ها مي شوند.
بسياري از عضلات مربوط به خم شدن و چرخاندن كمر و حركت دادن انتهاي بدن، از طريق تاندون ها به ستون فقرات متصل مي شوند.
كمر داراي وظايف متعددي مي باشد، از جمله: حركت بدن، حفاظت از بافت هاي بدن و حمايت از ساختمان بدن.
هنگامي كه ايستاده ايم، پايين كمر، وزن بدن را تحمل مي كند. هنگامي كه خم ميشويم و يا كمر را مي چرخانيم، پايين كمر در حال حركت مي باشد. پس صدمه به ساختار بدن (مانند ستون فقرات، عضلات، تاندون ها و رباط ها) را مي توان از طرز ايستادن و حركت فرد تشخيص داد
حفاظت از بافت نرم سيستم عصبي و نخاع و لگن و شكم يكي از عملكردهاي اساسي كمر مي باشد.
دلايل شايع كمردرد
1- فشار به كمر يا دررفتگي كمر
صدمه به رباط ها، تاندون ها و يا عضلات كمر موجب وارد آمدن فشار و يا دررفتگي كمر مي گردد. دررفتگي كمر در اثر استفاده زياد يا نادرست از كمر و يا حادثه اتفاق مي افتد.
اگر درد كمر تا مدت سه ماه ادامه داشته باشد، مزمن ناميده مي شود. اين درد كمر غالبا در افراد 40 ساله ديده مي شود، اما ممكن است در هر سني واقع شود.
فشار كمر در اثر استرس و گرفتگي عضلات پايين كمر بوجود مي آيد.
تشخيص دررفتگي و فشار كمر توسط بررسي تاريخچه صدمه، محل درد و صدمه به سيستم عصبي مشخص مي گردد. معمولا عكسبرداري با اشعه ايكس ، استخوان نابهنجار را مشخص مي كند.
درمان اين دررفتگي و فشار عبارت است از: استراحت كردن، درمان دارويي براي تخفيف درد و گرفتگي عضلات، گرم كردن محل درد و ماساژ. هنگامي كه از شدت درد كاسته شد، مي توان ورزش هايي براي تقويت عضلات كمر و شكم انجام داد.
استراحت طولاني در بستر و عدم فعاليت بدني، خوب نيست، زيرا در اين صورت كمردرد ديرتر بهبود مي يابد.
2- تحريك عصبي
اعصاب ناحيه كمر، توسط برخي بيماري ها و يا تحميل فشار به استخوان و يا بافت كمر آسيب مي بينند. اين ناراحتي اعصاب تا سطح پوست نيز كشيده مي شود. ديسك كمري (radiculopathy)، دست اندازي (تجاوز) استخوان و تورم اعصاب در نتيجه آلوده شدن به ويروس زونا بوجود مي آيند.
ديسك كمر، كمر درد
3- ديسك هاي كمر ( radiculopathy)
اين درد باعث تخريب ديسك هاي بين مهره ها مي گردد. به علت خراب شدن حلقه دور ديسك ها و جراحت ها و يا هر دوي اين ها، تخريب ديسك اتفاق مي افتد.
پارگي حلقه دور ديسك ها به نام سياتيك خوانده مي شود. درد سياتيك در ناحيه كمر و باسن و پايين ساق پا است. سياتيك با سوزن سوزن شدن و بي حسي همراه است. درد معمولا با حركت كمر و حتي سرفه و عطسه كردن زياد مي شود. در موارد شديد، سياتيك با بي اختياري ادرار و مدفوع همراه است. درد سياتيك معمولا يك طرف بدن مي باشد (طرف راست يا چپ).
آسيب عصب را مي توان از طريق الكتروميوگرام و NCV تشخيص داد. پارگي و فتق ديسك ها را به كمك MRI مي توان تشخيص داد.
درمان شامل مصرف دارو براي كاهش درد و گرفتگي عضلات، تزريق كورتيزون اطراف نخاع، گرما دادن، ماساژ، صوت درماني و استراحت كردن مي باشد. اگر با اين روش ها، بيمار بهبود نيافت، جراحي لازم است.
4- تجاوز استخوان
هر گونه شرايطي كه منجر به حركت يا رشد مهره هاي ستون فقرات شود، مي تواند به نخاع و اعصاب فشار وارد كند. علل تجاوز استخواني عصب نخاع عبارت است از: لغزش مهره ها روي هم، تنگي مجراي نخاع (فشار ريشه عصب يا نخاع توسط خار مهره يا بافت نرم در كانال نخاع) و باريك شدن مدخل نخاع كه در اثر ورم مفاصل مي باشد (عصب نخاع از اين مدخل مي گذرد و به تمامي بدن مي رود). اين دلايل باعث به وجود آمدن درد سياتيك، درد در هنگام راه رفتن و درد در هنگام استراحت كردن مي شود.
درمان اين دردها نيز بسيار متفاوت مي باشد و از استراحت كردن تا عمل جراحي براي برداشتن استخواني كه به بافت عصبي فشار وارد مي كند، فرق مي كند.
5- موقعيت استخوان و مفاصل
كمردرد در اين حالت مي تواند از زمان تولد يا در اثر فرسايش يا جراحت و يا ورم مفاصل (آرتريت) به وجود مي آيد.
خميدگي غير طبيعي ستون فقرات به يك طرف (اسكوليوز) و اسپينا بيفيدا در اثر وراثت و يا در اثر نقصان تولد ايجاد مي شوند.
همانطور كه بزرگ مي شويم، مقدار آب و پروتئين موجود در غضروف تغيير مي كنند. اين تغييرات باعث ضعف و شكنندگي غضروف مي گردد. ديسك ها و مفاصل داراي غضروف مي باشند. اين قسمت ها نيز در معرض فرسايش قرار دارند.
در اشخاص مسن، شكستگي كمر و استخوان خاجي به نام استئوپروز خوانده مي شود. در افراد جوان نيز امكان استئوپروز وجود دارد، مانند موتور سواراني كه تصادف مي كنند و يا بيماران مصروع.