هر كسي آرزو دارد موهايي زيبا و درخشان داشته باشد و شايد به همين دليل هر روز انواع جديد شامپو و تقويت‌كننده موها را در بازار مي‌بينيم. پژوهشگران آمريكايي مي‌گويند تغذيه مناسب مي‌تواند بهترين راه براي جلوگيري از ريزش موها و تقويتشان شود...
آنها معتقدند حبوبات، منبع خوبي از ويتامين B6، روي، گوگرد و اسيدفوليك هستند و تمام اين ريزمغذي‌ها مي‌توانند به تقويت ريشه موها كمك كنند. گوشت بوقلمون نيز پروتئين و آهن فراواني دارد و مصرف آن مي‌تواند استحكام ريشه موها را در پي داشته باشد. بنابراين نقش تغذيه در جلوگيري از ريزش موها بسيار مهم‌‌تر از استفاده از مواد شيميايي است. به همين دليل به سراغ دكتر سعيد حسيني، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني و استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران رفتيم تا اطلاعات بيشتري را درباره ارتباط تغذيه و ريزش مو به دست بياوريم.
آقاي دكتر! آيا ريزش مو به تغذيه، مربوط است؟
صددرصد! اصولا موهاي ما براي رشد به انرژي و درشتمغذيها و ريزمغذي‌ها نياز دارند. يعني اگر فردي دچار سوءتغذيه ناشي از كمبود پروتئين يا انرژي باشد، به دليل كمبود درشتمغذيها دچار ريزش مو مي‌شود. كمبود ريزمغذي‌هايي مانند ويتامين‌هاي گروه B، آهن و روي هم مي‌توانند ريزش مو را در پي داشته باشند.
بنابراين اگر فردي به اندازه كافي غذا بخورد، ديگر دچار ريزش مو نمي‌شود؟
اينطور نيست. ممكن است يك نفر از منابع انرژي و پروتئين كافي در طول روز بهره‌مند شود يا حتي بيشتر از نيازش هم دريافت داشته باشد اما در مجموع، سطح آهن، روي يا ويتامين‌هاي گروه B در بدنش پايين باشد و در نتيجه به ريزش مو مبتلا شود.
منظور شما اين است كه افراد چاق هم دچار ريزش مو مي‌شوند؟!
بله، بگذاريد موضوع را كمي ساده‌تر بگويم؛ برخي افراد در اثر پرخوري و دريافت انرژي مازاد، دچار افزايش وزن و چاقي مي‌شوند اما چون انرژي را با خوردن بي‌اندازه مواد غذايي مختلف به دست مي‌آورند، بنابراين ممكن است مشكلي مانند بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها در بدنشان به وجود آيد و معمولا اين به هم ريختگي هورمون‌ها بيشتر به نفع هورمون‌هاي مردانه است. با بالا رفتن سطح هورمون‌هاي مردانه نيز مشكلي مانند ريزش مو براي فرد چاق پيش مي‌آيد.
تفاوت ريزش موي مستقيم و غيرمسقيم در اثر عوامل تغذيه‌اي چيست؟
در اين نوع ريزش موي (غيرمستقيم)، برخلاف ريزش موي مستقيم، تعادل هورمون‌هاي بدن به هم مي‌ريزد و ممكن است خانم‌ها در كنار ريزش مو از مشكلات ديگري مانند بي‌نظمي در قاعدگي، ايجاد موهاي زائد يا حتي كيست هم رنج ببرند. اولين توصيه متخصصان پوست و مو به چنين افرادي، كاهش وزنشان است. بنابراين مي‌توان گفت كه به‌طور كلي در رژيم‌هاي غذايي هرگونه عدم تعادل چه در مصرف انرژي، چه پروتئين و چه ريزمغذي‌ها كه همان ويتامين‌ها هستند، ريزش مو را به دنبال خواهد داشت.
آقاي دكتر! خيلي وقت‌ها به افرادي كه قصد رژيم گرفتن دارند توصيه مي‌شود برنج را از رژيم غذايي‌شان حذف نكنند چون دچار ريزش مو مي‌شوند. آيا اين ادعاي درستي است؟
در درجه اول بايد بگويم كه در هيچ رژيم اصولي و علمي‌اي، برنج و به‌طور كلي كربوهيدرات‌ها حذف نمي‌شوند. اينكه خيلي‌ها مي‌گويند حذف برنج باعث ريزش مو مي‌شود، بيشتر به اين دليل است كه برنج منبع خوبي از ويتامين‌هاي گروه B است. در رژيم‌هاي غيرعلمي كه معمولا افرادي كه متخصص تغذيه نيستند، آنها را تجويز مي‌كنند، برنج و ساير كربوهيدرات‌ها مانند نان و ماكاروني از برنامه غذايي حذف مي‌شوند. در اين رژيم‌هاي غيراصولي بيشتر مواد غذايي پروتئيني گنجانده مي‌شود. در اين صورت، چون خود فرد در دوران رژيم از خوردن چربي‌ها هم پرهيز مي‌كند، در نتيجه تعادل تغذيه‌اي‌اش به هم مي‌ريزد و دچار عوارضي مانند ريزش مو خواهد شد.
پس چرا كساني كه رژيم پروتئيني مي‌گيرند، خيلي زود لاغر مي‌شوند؟
من نگفتم رژيم پروتئيني باعث لاغر شدن نمي‌شود. اتفاقا كساني كه فقط پروتئين مصرف مي‌كنند، ممكن است خيلي هم زود لاغر شوند ولي چون اين نوع كاهش وزن به صورت علمي و منطقي صورت نگرفته است، مي‌تواند عوارضي مانند ريزش مو را در پي داشته باشد.
يعني شما در رژيم افرادي كه قصد لاغر شدن دارند، حتما برنج و ساير كربوهيدرات‌ها را مي‌گنجانيد؟
بله، حتما. ما در رژيم‌هاي اصولي، راه و روش درست غذا خوردن را به افراد مي‌آموزيم و
هيچ يك از گروه‌هاي غذايي را حذف نمي‌كنيم. اگر برنج، نان يا ماكاروني از رژيم غذايي افراد حذف شوند، اولين اتفاقي كه مي‌افتد، همين ريزش مو است.
بنابراين افرادي كه تحت نظر متخصصان تغذيه رژيم مي‌گيرند، دچار ريزش مو نمي‌شوند؟
به‌طور منطقي در جريان رژيم غذايي اصولي نبايد ريزش مو اتفاق بيفتد اما ممكن است در اثر عدم تعادل هورمون‌ها در روزهاي اول رژيم، يك ريزش موي جزئي پيش بيايد كه اين نوع ريزش مو طبيعي است و جاي نگراني ندارد و خيلي زود در ادامه روند رژيم‌درماني از بين مي‌رود و موها دوباره رشد طبيعي‌شان را پيدا مي‌كنند.
پس چرا برخي از افراد حتي با داشتن يك رژيم غذايي درست و منطقي باز هم دچار ريزش موي شديد مي‌شوند؟
خيلي از افراد براي غلبه بر استرس خود به غذا خوردن روي مي‌آورند. يعني غذا برايشان حكم دارو دارد. حالا چنين فردي اگر بعد از مدتي دچار اضافه وزن و چاقي شود و به متخصص تغذيه مراجعه كند و حتي يك رژيم منطقي هم بگيرد، باز ممكن است به ريزش مو مبتلا شود. به دليل اينكه خود استرس يكي از دلايل ريزش مو به حساب مي‌آيد اگر متخصص تغذيه هنگام رژيم دادن، اين نكته را در نظر نگيرد و داروي استرس چنين فردي كه همان غذاست، از او گرفته شود، به احتمال زياد بيمار به دليل زمينه استرس و نه وجود اشكال در نوع رژيم غذايي، دچار ريزش مو مي‌شود بنابراين گرفتن شرح حال پيش از دادن رژيم غذايي به بيمار اهميت زيادي دارد.
آقاي دكتر! لطفا منابع غذايي ويتامين B را كه نقش پررنگي در جلوگيري از ريزش و تقويت مو دارند، معرفي كنيد.
انواع جوانه‌ها، سبزي‌ها، گوشت‌هايي مانند گوشت قرمز يا ماهي، تخم‌مرغ و غلات منبع خوبي از ويتامين‌هاي گروه B محسوب مي‌شوند. در بين ويتامين‌هاي گروه B، بيوتين براي رشد و تقويت موها بسيار كمك‌كننده است. زرده تخم‌مرغ، گوشت و سبزي‌هاي برگ سبز تيره هم از بهترين منابع دريافت بيوتين به شمار مي‌روند.