آنتي اكسيدان ها مانند جارو در برابر راديكال هاي آزاد عمل مي كنند و باعث از بين بردن راديكال هاي آزاد و نوسازي سلول هاي تخريب شده، مي شوند.
آنتي اكسيدان ها مواد مغذي در غذاها هستند كه مي توانند از تخريب بدن جلوگيري كنند؛ در واقع آنتي اكسيدان ها باعث خنثي كردن راديكال هاي آزاد مي گردند.
راديكال هاي آزاد، مولكول هايي هستند كه فاقد پوسته ي الكتروني كامل مي باشند و همين مساله باعث افزايش عكس العمل شيميايي نسبت به سايرين مي شود.
اگر در معرض تماس دود تنباكو و تشعشع باشيد، راديكال هاي آزاد شكل مي گيرند. در انسان، مهم ترين راديكال آزاد، اكسيژن مي باشد.
هنگامي كه مولكول اكسيژن(O2) در معرض تشعشع قرار گيرد، يك الكترون از ديگر مولكول ها بر مي دارد و موجب تخريب DNA و ديگر مولكول ها مي گردد. برخي از اين تغييرات موجب بيماري ها مي شود.
مشكلاتي از قبيل: مشكلات قلبي، از كار افتادن عضلات، ديابت و سرطان همگي در اثر اين راديكال هاي آزاد به وجود مي آيند. آنتي اكسيدان ها باعث افزايش قدرت سيستم ايمني مي گردند و در نتيجه ميزان عفونت را در بدن كم مي كنند. استرس، سيگار كشيدن و آفتاب سوختگي باعث كاهش اثر آنتي اكسيدان ها مي گردد.
آيا آنتي اكسيدان لازم و ضروري است؟
بله. شما در طول روز با مقدار زيادي استرس برخورد مي كنيد. اگر آنتي اكسيدان ها نباشد، بدن شما آسيب هاي جبران ناپذيري را دريافت خواهد كرد.
راديكال هاي آزاد و بيماري ها
راديكال هاي آزاد و استرس ناشي از آن مي تواند باعث بروز برخي بيماري ها شود، از جمله: بيماري چشم(Macular Degeneration)، آلزايمر، سرطان، آب سياه(Glaucoma)، بيماري قلبي، پاركينسون و آرتريت
راديكال هاي آزاد، مولكول هايي هستند كه فاقد پوسته ي الكتروني كامل مي باشند و همين مساله باعث افزايش عكس العمل شيميايي نسبت به سايرين مي شود .
انواع ويتامين ها و عناصر داراي آنتي اكسيدان
ويتامين A و كاروتنوئيدها: هويج، كدو، بروكلي، سيب زميني شيرين، گوجه فرنگي، هلو، زردآلو، كلم و طالبي از منابع اين ويتامين مي باشد.
ويتامين C: مركبات، فلفل سبز، بروكلي، سبزيجات برگ سبز، توت فرنگي و گوجه فرنگي از منابع اين ويتامين مي باشد.
ويتامين E: آجيل، دانه ها، غلات كامل و با سبوس، سبزيجات برگ سبز، روغن سبزيجات و روغن زيتون از منابع اين ويتامين مي باشد.
سلنيوم: ماهي، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات، مرغ و سير از منابع اين ماده ي معدني مي باشد.
فيتوكميكال ها شامل: سويا، انگور بنفش، انار، قره قاط، چاي
ليكوپن ها: ليكوپن ها گوجه فرنگي و فراورده هاي آن، انگور صورتي و هندوانه
لوتئين ها شامل: سبزيجات برگ سبز از قبيل: كلم، بروكلي، كيوي، كدو و اسفناج
ليگنان ها شامل: دانه بذرك، دانه جو، چاودار
ويتامين هايي كه شبيه آنتي اكسيدان عمل مي كنند: كوآنزيم Q10 و گلوتاتيون
آنزيم هاي آنتي اكسيداني كه در بدن ساخته مي شوند: سوپراكسيد ديس موتاز(SOD)، كاتالاز و گلوتاتيون پراكسيداز.
آنتي اكسيدان
10 نوع غذاي داراي آنتي اكسيدان
يكي از بهترين راه ها براي سلامتي، اين است كه مواد غذايي اي كه باعث افزايش قدرت سيستم ايمني بدن مي شود را مصرف كنيم.
غذاي سالم، غذاهاي محتوي مقدار زيادي آنتي اكسيدان مانند: ميوه ها و سبزيجات، غلات كامل و سبوس دار و گوشت بدون چربي براي حفاظت سيستم ايمني و مبارزه با عفونت ها و بيماري ها لازم مي باشد.
هنگامي كه سرما خورده ايد و يا آنفلوآنزا گرفته ايد، اين غذاها را بيشتر مصرف كنيد: سير، قارچ، سبزيجات برگ سبز، آجيل و دانه ها، توت ها، ماهي، شكلات، ماست، خرمالو، مرغ و گوشت بدون چربي.
1- سير: محققان نشان داده اند كه سير داراي خاصيت آنتي باكتري و آنتي ويروس مي باشد. نشان داده شده است كه سير توليد گلبول هاي سفيد را تحريك مي كند و مي تواند همانند يك آنتي اكسيدان در بدن عمل كند.
مقداري سير را در سوپ مرغ بريزيد تا به درمان سرماخوردگي و آنفلوآنزا كمك كند. سير را مي توانيد ريز ريز كنيد و در سالاد خيار، گوجه فرنگي و پنير بريزيد.
2- قارچ: قارچ يك اسلحه ي خوب براي درمان سرماخوردگي، آنفلوآنزا و ديگر عفونت ها(آنتي ويروس، آنتي باكتري و ضد سرطان) مي باشد.
3- كاروتنوئيدها(مانند بتاكاروتن): يكي از آنتي اكسيدان هاي مهم مي باشند كه عملكرد سيستم ايمني را بالا مي برند. كاروتنوئيدها در سبزيجات زرد، نارنجي و سبز يافت مي شود. مهم است كه از انواع سبزيجات مختلف استفاده كنيد، چرا كه كاروتنوئيدها با همديگر در تقويت سيستم ايمني بدن كمك مي كنند.
4- آجيل: محصولات غني از پروتئين، ويتامين و عناصر مغذي مي باشند كه غني از آنتي اكسيدان هايي نظير امگا3، ويتامين E و عنصر مغذي روي مي باشند. محققان به اين نتيجه رسيده اند كه خوردن آجيل باعث كاهش بيماري هاي مزمن مي گردد.
5- توت ها: توت ها منبع غني از ويتامين C و بيوفلاونوئيد و فيتوكميكال مي باشند. اين ها به عنوان آنتي اكسيدان عمل كرده و سلول ها را از صدمات و جراحات دور نگاه مي دارند.
يك ليوان توت فرنگي داراي بيشتر از 100 ميلي گرم ويتامين C مي باشد(چيزي نزديك به 1 ليوان آب پرتقال). توت هاي سياه غني از بيوفلاونوئيد مي باشند. براي بالا بردن سيستم ايمني، بهتر است يك كاسه پر از انواع توت ها مصرف كنيد.
هنگامي كه سرما خورده ايد و يا آنفلوآنزا گرفته ايد، اين غذاها را بيشتر
مصرف كنيد: سير، قارچ، سبزيجات برگ سبز، آجيل و دانه ها، توت ها،
ماهي، شكلات، ماست، خرمالو، مرغ و گوشت بدون چربي
6- ماهي: چربي موجود در ماهي، امگا 3 مي باشد. امگا 3 و ديگر چربي هاي خوب، باعث افزايش فعاليت گلبول هاي سفيد مي گردند. همچنين امگا3 در تنظيم تركيبات ايمني بدن دخالت دارد و از تخريبات حاصله از عفونت ها، بدن را محافظت مي كند. كودكان همانند بالغين دچار كمبود امگا 3 مي باشند. لذا بايد ماهي هاي چرب نظير: تن، سالمون و ماهي خال مخالي را مصرف كنند.
ديگر محصولات غني از امگا3، عبارتند از: گردو، روغن بذرك و دانه بذرك.
7- كاكائو: يكي از غذاهايي است كه موجب افزايش سيستم ايمني بدن مي گردد. پودر كاكائو و كاكائوهاي فاقد شيريني در سلامتي و ايمني بدن دخالت دارند. مصرف كنندگان كاكائو باعث كاهش بيماري قلبي مي شوند و همچنين كلسترول خوب را افزايش مي دهند و از تخريب رگ هاي خوني در ديابتي ها جلوگيري مي كنند.
8- ماست: در ماست، لاكتوباسيلوس وجود دارد كه از روده در مقابل بيماري هاي معده - روده محافظت مي كند و همچنين باعث افزايش مقاومت در برابر بيماري هاي عفوني(مانند: سرماخوردگي) و حتي سرطان مي گردد.
يك واحد ماست(1 ليوان) داراي بيشتر از 30 گرم پروتئين، كمي شكر و غني از كلسيم مي باشد.
9- خرمالو: يكي از خوشمزه ترين ميوه ها مي باشد كه در فصل سرماخوردگي بسيار مفيد است. خرمالو، داراي ويتامين A و C مي باشد كه اين ويتامين ها براي خوب عمل كردن سيستم ايمني مفيد مي باشند. 1 عدد خرمالو داراي نصف مقدار مجاز ويتامين A مي باشد.
از ديگر منابع ويتامين A مي توان به كدو تنبل، سيب زميني شيرين، اسفناج و كدو مسما اشاره كرد.
از ديگر منابع ويتامين C مي توان توت فرنگي، كيوي، پرتقال، انبه و طالبي را نام برد.
10- غذاهايي كه محتوي مقدار زيادي پروتئين مي باشند: (مانند لوبيا)، داراي مقدار زيادي عنصر روي مي باشند كه توليدات گلبول سفيد را افزايش مي دهد و مي تواند با عفونت ها بجنگد.
ديگر منابع عنصر روي، آجيل و سريال هاي غني شده هستند. آنتي اكسيدان
دارو درماني بهتر است يا مصرف آنتي اكسيدان؟
تحقيقات آزمايشگاهي نشان داده است كه آنتي اكسيدان ها مي توانند جلوي بروز سرطان را بگيرند. اطلاعات به دست آمده، كم است و احتياج به مطالعات گسترده اي مي باشد.
تحقيقات ديگري در دانشگاه واشنگتون در سال 2001، نشان داده است كه: بيماراني كه آنتي اكسيدان مصرف مي كنند و به همراه آن از درمان با ويتامين B3 نيز بهره مي برند، موجب افزايش كلسترول خوب(HDL) نمي شوند. اين در حالي است كه افرادي كه آنتي اكسيدان مصرف نمي كنند، افزايش كلسترول خوب در آن ها مشهودتر است. بنابراين، اين موضوع كه آنتي اكسيدان مي تواند از بيماري قلبي جلوگيري نمايد، را ثابت نكرد.
براي همين موسسه ي قلب آمريكا و موسسه ي دارويي اعلام كردند كه تا وقتي كه رژيم غذايي شخص محتوي مقدار زيادي آنتي اكسيدان باشد، نيازي به مصرف مكمل هاي ويتامين C، E، بتاكاروتن، سلنيوم و ديگر آنتي اكسيدان ها نمي باشد. براي روشن شدن اين موضوع در يك تحقيق 4 گروه از افراد را انتخاب كردند:
گروه 1- به آن ها مقدار كمي استاتين و نياسين دادند.
گروه2- به آن ها مقدار كمي استاتين و نياسين به همراه كوكتل آنتي اكسيدان دادند.
گروه 3- به آن ها كوكتل آنتي اكسيدان دادند.
گروه 4- به آن ها دارونما دادند.
كوكتل آنتي اكسيدان شامل: ويتامين هاي C، E، بتاكاروتن و سلنيوم مي باشد.
افزايش مقدار كلسترول خوب در افراد گروه 2 ديده شد.
در گروه 1 به ميزان 4 درصد كاهش در انسداد عروق كرونر، در گروه 2، افزايش 7 درصد در انسداد عروق كرونر ديده شده است. در حالي كه، در گروه 3، افزايش 15 درصد در انسداد و در گروه 4، افزايش 34 درصد در انسداد عروق كرونري ديده شد. پس مي توان گفت كه استاتين - نياسين درماني، كمك خوبي براي بالا بردن كلسترول خوب بدن مي باشد.
نتيجه
براي بيماران قلبي و افرادي كه داراي مقدار كم HDL و مقدار معمولي LDL دارند، تركيب استاتين و نياسين باعث افزايش مقدار HDL مي شود و انسداد عروق كرونري را بهبود مي دهد. در اين بيماران، آنتي اكسيدان به تنهايي، ميزان انسداد عروق كرونري را كم مي كند(بهبود نمي دهد) در اين بيماران اگر استاتين و نياسين به همراه آنتي اكسيدان تجويز شود، آنتي اكسيدان، فوايد اين داروها را كم مي كند.