نوزاد كوچولوي شما در مقابل گرما و سرما توان مقاومت ندارد. بدن افراد بالغ در مقابل سرما، با نشان دادن واكنشي كه با لرزش توأم است، حرارت خود را متعادل ميسازد، در صورتي كه بدن نوزاد از انجام چنين واكنشي ناتوان است.
به عبارت ديگر درجه حرارت بدن بزرگسالان هميشه در 37 درجه سانتيگراد ثابت ميماند، زيرا در بدن سيستم تنظيمكننده بسيار دقيقي وجود دارد كه اگر مثلا از يك اتاق خيلي گرم به محيطي كه حرارت آن فقط 10 درجه است برويم، در دماي داخلي بدن ما تغييري حاصل نخواهد شد. اما اين سيستم در بدن نوزاد هنوز كامل نشده است، در نتيجه حرارت بدن او تابع تغيير حرارت خارجي محيط مي باشد و تقريبا هيچگونه عكسالعملي در مقابل گرما و سرماي محيط از خود بروز نميدهد.
علاوه بر اين سطح پوست بدن نوزاد به نسبت وزنش در مقايسه با افراد بالغ، سه بار بيشتر است. بنابراين بدنش سه برابر بزرگسالان در معرض سرما و گرما قرار ميگيرد.
چربي بدن كودك كمتر از ما است (چربي در حد فاصل پوست و گوشت قرار دارد) و نيز كمتر از ما فعاليت و جنب و جوش ميكند، لذا بيشتر از بزرگسالان در معرض خطر سرما قرار دارد.
مقاومت كودك در مقابل گرماي محيط كمي بيشتر از ما است، زيرا بدن او قادر به عرق كردن است، در ابتدا كمتر، ولي رفته رفته بيشتر و بهتر، و اين امر موجب خنك شدن بدن او ميگردد.
نوزاد انسان با تنفس تند و سريع در مقابل گرماي محيط مقاومت ميكند. اما بايد دانست كه گرما يك خطر جدي براي كودك در بر دارد. عرق كردن نوزاد در اثر گرما، موجب ميگردد كه دچار كم آبي بدن گردد. كم آبي در نوزادان خيلي بيشتر از بزرگسالان اهميت دارد، زيرا هر نوزاد به ميزان 10 تا 15 درصد وزن بدنش نياز به آب دارد، در صورتي كه اين ميزان در بدن يك فرد بالغ فقط 2 تا 4 درصد است. به همين دليل غذاي كودك را معمولا به صورت مايع تهيه ميكنند.
بايد دانست كه كمترين كاهش آب در بدن نوزاد، مشكلات فراواني را در مورد سلامت او موجب خواهد شد. اين مشكلات بهخصوص در هنگام اسهال و استفراغ خطرناكتر است. يكي از عواملي كه نشان ميدهد آب تا چه اندازه براي نوزاد اهميت حياتي دارد، تعداد نوزاداني است كه دچار گرمازدگي ميشوند.
گرمازدگي مختص تابستان نيست، بلكه در فصل زمستان نيز امكان بروز اين ناراحتي وجود دارد. اين مشكل اغلب در مورد نوازداني مشاهده ميشود كه مادران شان بيش از اندازه به آنها لباس ميپوشانند. مادر براي اطمينان بيشتر از گرم نگه داشتن طفل ، بيش از حد لازم لباس به تن كودك خود ميكند. اين امر موجب گرمازدگي طفل در زمستان ميگردد.
علاوه بر گرمازدگي، اگر لباس كودك به حدي زياد باشد كه موجب عرق كردن وي شود، پوست كودك عرقسوز خواهد شد.
ممكن است دست كودكي را كه بيش از اندازه لباس به او پوشانده شده لمس كنيد و به نظرتان چنين بيايد كه دستش خنك است، اما بايد بدانيد كه اغلب دست نوزاد از بدنش سردتر است
زماني كه هوا خيلي گرم است، پوشاندن يك پيراهن نخي نازك و شلوارك يا شورت نخي به نوزاد كافي است و بايد يك شيشه آب خنك دم دست گذاشت و مرتب به او آب داد. اگر چنانچه هوا بيش از حد معمول گرم باشد، ميتوان سر كودك را با آب ولرم كمپرس كرد.
زماني كه كودك كمي بزرگتر شد، از پوشاندن لباس زياد به او خودداري كنيد، زيرا اگر در خارج خانه خيلي لباس پوشيده باشد، با توجه به فعاليت مداومي كه ميكند، بدنش گرم ميشود و لباس اضافي خود را در ميآورد و در اثر تعريق و برخورد باد به بدنش، سرما ميخورد. در منزل هم اگر لباس زياد پوشيده باشد و آپارتمان گرم باشد، احساس خستگي ميكند.
شستن لباس نوزاد
براي شستن لباس نوزاد به اين توصيهها عمل كنيد:
* لباس نوزاداني كه مشكلات پوستي مانند حساسيت، اگزما، درماتيت آتوپيك و ساير مشكلات پوستي را دارند، بايد با مواد شوينده مخصوص نوزاد شست. در موارد ديگر، شما ميتوانيد از مواد شوينده معمولي استفاده كنيد.
* پيش از استفاده از ماده شوينده معمولي براي شستن لباس نوزاد، يك عدد لباس نوزاد را با آن امتحان كنيد و ببينيد آيا پوست نوزاد به آن واكنش نشان ميدهد يا خير. اگر نشانهاي از تحريك پوستي وجود داشت، از ماده شوينده مخصوص نوزاد يا ماده اي كه بدون رنگ و بو است، استفاده كنيد.
* اگر از پوشك پارچهاي استفاده ميكنيد، بايد آن را جدا از ساير لباس ها بشوييد.
* پوشكهاي پارچهاي را بايد با مواد شوينده مخصوص نوزاد (مثل صابون لباس بچه) شست تا از ايجاد بثورات پوستي ناشي از تحريك پوشك جلوگيري شود. اين پوشكها را بايد بدون مواد نرمكننده پارچه، با آب بسيار داغ و يك آبكشي دوم شست.