ختمي، ضددرد، ضدباكتري، ضدسم، ضد التهاب، ضدسرفه، ضدعفوني كننده، ضداحتقان، ضد كرم، ادرارآور، خلط آور، كاهش دهنده ي قند خون، محرك سيستم ايمني بدن، ملين و مسهل است.

ختمي

ختمي، گياهي است علفي، پايا به ارتفاع تا 5/1 متر و پوشيده از كرك. برگ هاي اين گياه با پهنك بزرگ و شامل 5-3 لب دندانه دار است. ختمي گل هايي به رنگ سفيد مايل به گلي يا ارغواني دارد كه در قسمت هاي انتهايي ساقه اكثرا به صورت 3 تايي ديده مي شوند. قسمت مورد استفاده ي ختمي گل، ريشه و برگ آن است.

ريشه ي ختمي

ريشه ي ختمي به عنوان منبع مهم موسيلاژ بيش از دو هزار سال است كه براي درمان گلودرد، سرفه و ناراحتي هاي معده و به طور موضعي جهت التيام زخم، كاربرد دارد. اين موسيلاژ، در تهيه پمادهايي كه براي تسكين پوست هاي ترك خورده تجويز مي شود و همچنين به ميزان كم (20 ppm)، جهت شكل ظاهري و حجيم كردن غذا مصرف مي شود.

تركيبات مهم

مهم ترين تركيب ريشه ي ختمي، موسيلاژ آن است كه در فصول مختلف، درصد آن متفاوت است و در زمستان به حداكثر مي رسد. منابع مختلف، درصد موسيلاژ ريشه ي ختمي را بين 10 تا 35 درصد ذكر مي كنند. موسيلاژ در اثر هيدروليز، قندهاي رامنوز، گالاكتوز و اسيد گالاكتورونيك، ايجاد مي كنند تركيبات ديگر، شامل: فلاونوئيد، پكتين، قندها، آسپاراژين و كمي استرول هستند.

اثرات مهم

ختمي به عنوان ضد سرفه به ويژه براي سرفه هاي حاصل از تحريكات التهابات غشاء مخاطي و يا تورمي گلو(نزله اي) كه داراي ترشح مي باشند بسيار موثر است.


طريقه و مقدار مصرف

ريشه ي خشك شده ي ختمي را ابتدا بايد با آسياب به صورت پودر تبديل كرد؛ سپس بر روي 3 تا 10 گرم از اين پودر، يك استكان يا ليوان آب سرد اضافه نمود و به مدت نيم ساعت خيساند. (البته هر چه بيشتر خيسانده شود، بهتر است)؛ آن گاه با همزن، آن را به خوبي هم زد و سپس صاف كرد.

حاصل صاف شده را مي توان به طور مستقيم و يا با يك قاشق عسل، مخلوط كرده و ميل نمود. چون عسل، خود داراي اثرات ضدسرفه و گرفتگي صدا است، لذا در صورت مخلوط كردن اين دو، اثر آن ها تقويت شده و كارايي بهتري را ايجاد مي كند.

مهم ترين اثرات گزارش شده ريشه ختمي

ضددرد، ضدباكتري، ضدسم، ضد التهاب، ضدسرفه، ضدعفوني كننده، ضداحتقان، ضد كرم، ادرارآور، خلط آور، كاهش دهنده ي قند خون، محرك سيستم ايمني بدن، ملين و مسهل.

ريشه ي ختمي ناراحتي هاي پوستي را برطرف مي كند و پوست را نرم

مي سازد، سرفه هاي خشك را از بين مي برد، تب را پائين مي آورد،

اسهال خوني را شفا مي دهد و ادرار را زياد مي كند

گل و برگ ختمي

گل ختمي چند نوع است از جمله "ختمي بنفش" ، "ختمي سفيد" و "ختمي سياه" كه خواص ختمي بنفش بيشتر است.

تركيبات مهم

گل و برگ ختمي داراي حدود 6 تا 9 درصد موسيلاژ مي باشد كه بيش ترين درصد آن، كمي قبل از گل دادن آن است. هم چنين تركيبات فلاونوئيدي و مقدار بسيار كمي اسانس، از ديگر مواد گل و برگ ختمي هستند.

اثرات مهم

به عنوان نرم كننده ي گلو، خلط آور و ضدسرفه بسيار مفيد است. اثر ضدسرفه ي آن از طريق كاهش ورم و التهابات گلو، و راه هاي بالاي تنفسي مي باشد.

هم چنين مصرف خوراكي آن، باعث كاهش تورم لايه ي مخاطي روده و معده مي گردد.

استفاده موضعي له شده ي برگ تازه ي ختمي، جهت كاهش درد و التهاب نيش حشرات، مفيد است.

طريقه و مقدار مصرف

بر روي 5 تا 10 گرم و يا برگ، و يا مخلوط اين دو، يك ليوان آب سرد اضافه مي كنيم، (حداقل نيم ساعت بايد خيس بخورد.) سپس آن را به خوبي به هم مي زنيم و مي گذاريم يك تا دو ساعت به حال خود بماند. (هر چند بيش تر خيس بخورد و هم زده شود، بهتر است؛ چون مواد آن، بهتر استخراج شده و تاثير بيش تري دارد.)؛ پس از آن صاف مي كنيم. صاف شده را به دفعات، در روي مي توان ميل نمود(بين 3 تا 5 بار اين ميزان را روزانه مي توان مصرف كرد).

ختمي در طب سنتي

ختمي از نظر طب قديم ايران سرد و تر است و به طور كلي روي تمام اعضاي بدن مخصوصا روده ها، ريه ها، معده، كليه ها و مثانه موثر است.

* گل ختمي ملين و برطرف كننده ي يبوست است، بيماري هاي تنفسي را برطرف مي كند، سرفه هاي خشك را از بين مي برد. براي رفع گلو درد جوشانده گل ختمي را غرغره كنيد. گل ختمي عادت ماهيانه را منظم مي كند.

* ريشه ي ختمي ناراحتي هاي پوستي را برطرف مي كند و پوست را نرم مي سازد، سرفه هاي خشك را از بين مي برد، تب را پائين مي آورد، اسهال خوني را شفا مي دهد و ادرار را زياد مي كند.

كمي ترشحات عادت ماهيانه را برطرف مي كند، تورم را رفع مي كند، ناراحتي هاي دستگاه ادراري را برطرف مي كند و قند خون را تنظيم مي كند.

ختمي از نظر طب قديم ايران سرد و تر است و به طور كلي روي تمام اعضاي

بدن مخصوصا روده ها، ريه ها، معده، كليه ها و مثانه موثر است.

* ضماد برگ ختمي در برطرف كردن دمل ها و ورم پستان و روم معده موثر است.

براي التيام شكستگي ها، برگ ختمي را به صورت ضماد در آورده و روي محل شكستگي بگذاريد.

ضماد برگ ختمي در برطرف كردن درد سياتيك مفيد است، رعشه را برطرف مي كند.

ورم بناگوش را مي توانيد با ضماد برگ ختمي درمان كنيد.

براي رفع اسهال خوني: 10 گرم ريشه ي ختمي را پوست كنده و خرد كرده و در يك ليتر آب سرد خيس كنيد و پس از 8 ساعت آن را صاف و مصرف نماييد.

عوارض جانبي

ختمي گياه مفيد و بي ضرري است و فقط زنان باردار و مادران شيرده بايد از زياد خوردن آن پرهيز كنند.

كساني كه سرد مزاج هستند بايد ختمي را با عسل بخورند.