ويتامينهاي گروه ب از جمله ريزمغذي‌هايي هستند كه مي‌توانند در خلق و خو و كسب انرژي افراد تاثير مثبت و مستقيم داشته و رضايت خاطر، نشاط زندگي و قدرت مبارزه با مشكلات را در انسان افزايش دهند.
ويتامينهاي گروه ب از جمله ريزمغذي‌هايي هستند كه مي‌توانند در خلق و خو و كسب انرژي افراد تاثير مثبت و مستقيم داشته و رضايت خاطر، نشاط زندگي و قدرت مبارزه با مشكلات را در انسان افزايش دهند.
اين ويتامين‌ها نقش مهمي در متابوليسم انرژي دارند، اما انرژي‌زا و چاق‌كننده نيستند و فقط اشتها را زياد مي‌كنند. اين ويتامين‌ها به شرط آن كه تغذيه صحيح و قدرت جذب بدن طبيعي باشد، در حد ميلي‌گرم يا ميكروگرم براي نياز روزانه ما كفايت مي‌كند. در مواردي كه بدن دچار سوء جذب، سوء‌تغذيه يا بيماري خاصي باشد مقدار جذب اين ويتامين در بدن پايين و موجب خستگي، سستي و رخوت مي‌شود.
ويتامين B1 يا تيامين
اين ويتامين در توليد انرژي، انتقال امواج عصبي در مغز و اعصاب محيطي و توليد ميانجي‌هاي عصبي چون سروتونين نقش بسزايي ايفا مي‌كند. ميزان اين ويتامين در اثر مصرف زياد كربوهيدرات‌هاي ساده، غذاهاي فرآوري‌شده، چاي و قهوه، فشارهاي عصبي، پركاري غده تيروئيد و همچنين در دوران بارداري، شيردهي و بلوغ كاهش مي‌يابد. علائم آن تلولو خوردن، سردرگمي رواني، كاهش قدرت يادگيري، بي‌خوابي، افسردگي، اختلال در توليد انرژي و بي‌اشتهايي است. اين ويتامين در جو دو سر، دانه آفتابگردان و گوشت گاو به وفور يافت مي‌شود.
ويتامين B2 يا ريبوفلاوين
ويتامين B2 در توليد انرژي نقش بسزايي داشته و به‌عنوان يك آنتي‌اكسيدان عمل مي‌كند. بيماري‌هاي مزمن، سرطان، سوء‌جذب، عفونت روده‌اي، اسهال مزمن، انسداد مجاري صفراوي، مصرف برخي داروها خصوصا داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي، آنتي‌بيوتيك‌ها و داروهاي آسم و ضد بارداري خوراكي مي‌توانند موجب كمبود اين ويتامين در بدن شوند. علائم كمبود اين ويتامين شكاف‌ها و ترك‌هاي دردناك در گوشه دهان و روي لب‌ها، سوزش و اشك‌ريزش زياد چشم‌ها، كم‌خوني، سستي، افسردگي و تغيير شخصيت است. جگر گوساله، قارچ، اسفناج و ماست منابع خوب اين ويتامين هستند. مقادير زياد اين ويتامين مي‌تواند رنگ ادرار را زرد تيره كند.
ويتامين B3 يا نياسين
ويتامين B3 در توليد انرژي، ترميم DNA، تنظيم قند خون، تجزيه چربي و كلسترول نقش بسزايي دارد. مصرف كم پروتئين، كمبود ويتامين B6 و B2 و اختلالات گوارشي از خطرات ناشي از كمبود اين ويتامين است. پوسته‌پوسته شدن آرنج‌ها، زانوها، پشت گردن، زبان دردناك و متورم، كاهش اشتها، استفراغ، نفخ، اضطراب، نگراني، خستگي، سردرد، بي‌خوابي، گيجي، توهم و افسردگي شديد از علائم كمبود اين ويتامين است. جگر گوساله، بادام زميني، ماهي و مرغ از منابع خوب اين ويتامين هستند. ويتامين B6 نيز داراي چنين خصوصياتي است.
ويتامين B9 يا اسيدفوليك
اين ويتامين در اثر كمبود ويتامين B12 و C، استعمال سيگار و رژيم‌هاي غذايي كه در آن ميزان سبزيجات برگ سبز و غلات كم باشد يا مصرف داروهايي چون آسپيرين، آنتي‌اسيدها، آنتي‌بيوتيك‌ها و قرص‌هاي ضدبارداري خوراكي كاهش مي‌يابد. كمبود اين ويتامين كم‌خوني، خستگي، پرخاشگري، فراموشي و اختلال در رشد و تكامل جنين هنگام تولد را به همراه دارد. معمولا جوانه‌ها خصوصا جوانه گندم، لوبيا قرمز، اسفناج و كلم بروكلي از منابع خوب اين ويتامين هستند.
ويتامين B12 يا كوبالامين
ويتامين B12 در اثر رژيم‌هاي گياهخواري، بيماري‌هاي كبدي، مصرف زياد الكل و سيگار، مصرف برخي داروها و همچنين دوران بارداري و شيردهي كاهش مي‌يابد. از علائم كمبود اين ويتامين مي‌توان به التهاب دستگاه گوارشي، بي‌اشتهايي، كاهش وزن، كم‌خوني با ضعف، كوتاهي تنفس، كاهش تمركز، خطر خونريزي غيرطبيعي، تضعيف سيستم ايمني، تحريك‌پذيري، پرخاشگري، فراموشي، گيجي، بي‌قراري، توهم، افسردگي، بي‌حسي و سوزش و خارش اندام‌ها، حركات بي‌ثبات و بي‌تعادلي در راه‌رفتن اشاره كرد. جگر گوساله، ماهي سالمون، فيله گاو و تخم‌‌مرغ از جمله منابع خوب اين ويتامين هستند. تمامي غذاهاي گياهي فاقد ويتامين B12 است.
توجه
براي پيشگيري يا درمان كمبود ويتامينهاي گروه B بهتر است علاوه بر مصرف غذاهاي حاوي اين ويتامين با نظر پزشك از مكمل‌هاي B كمپلكس استفاده كنيد. ويتامينهاي گروه ب محلول در آب هستند و مازاد آنها از طريق ادرار دفع و در بدن ذخيره نمي‌شوند. مصرف اين مكمل‌ها به همراه املاح معدني چون آهن، روي و منيزيم با مشورت پزشك مي‌تواند به مقدار زيادي از آشفتگي‌هاي روحي، خستگي، بي‌حالي، افسردگي و... بكاهد.