همانطور كه مي دانيد ، كم خوني يكي از مشكلاتي است كه گريبانگير بسياري از زنان ايراني مي باشد. در خون انسان سلولهايي به نام گلبولهاي قرمز موجود است كه حامل اكسيژن مورد نياز اندامهاست.

در صورتيكه توليد گلبولهاي قرمز در بدن كاهش يابد ، فرد مبتلا به كم خوني مي شود كه علائم آن ضعف ، رنگ پريدگي و خستگي زود رس است . طي تحقيقاتي كه در سال ۱۹۴۵ برروي كم خوني انجام شد دريافتند ، كمبود اسيد فوليك*(B۹) يكي از عوامل ايجاد كننده نوع خاصي از كم خوني است كه كم خوني ماكروستيك نام دارد .

كمبود اسيد فوليك موجب كاهش توليد گلبولهاي قرمز شده و گلبولهاي توليد شده بزرگتر و كم رنگ تر از حد طبيعي مي شوند. نوع ديگر كم خوني ناشي از كمبود دريافت عنصر آهن است كه در مبحث مربوط به خود شرح داده خواهد شد . در صورتيكه فرد مبتلا به كم خوني با تشخيص پزشك از نوع آن اطلاع يابد مي تواند با مصرف مواد غذايي غني ، به درمان كم خوني خود كمك كند .

اين ويتامين در مواد غذايي مختلف يافت مي شود و به صورت آزمايشگاهي نيز مي توانند آنرا توليد كنند . پس از خوردن ، از قسمت ابتداي روده جذب مي شود و توسط جريان خون به كبد رفته ، در آنجا ذخيره مي گردد . ميزان اسيد فوليك موجود در كبد تأمين كننده نياز ۴ تا ۵ ماه بدن ما است.

● عملكرد اسيد فوليك چيست و چرا كمبود آن موجب كم خوني مي شود ؟

عمل اسيد فوليك شركت در توليد پروتئين در بدن است . نقش ديگر آن در ساخته شدن اسيدهاي نوكلئيك است. اسيدهاي نوكلئيك در هسته سلول قرار دارند و انتقال دهنده صفات ارثي مي باشند . اسيد فوليك با قابليت جابجايي واحدهاي تك كربنه در همانند سازي ژنها نقش دارد . در بخشهايي از بدن كه تكثير سلولي سريع دارند مانند گلبولهاي قرمز و سفيد ، سلولهاي ديواره دستگاه گوارش و ادراري ، اسيد فوليك بيشتر مورد نياز است .

● كمبود اسيد فوليك

عوارض كمبود طولاني مدت آن در يك فرد بالغ ، كم خوني ، متورم و قرمز شدن زبان، اختلالات گوارشي مانند اسهال و اختلالات روحي چون افسردگي است و تأثير كمبود آن در كودكان نيز كاهش رشد در آنهاست ، تقريباً ۱۰ درصد افراد جامعه مبتلا به درجاتي از كمبود اسيد فوليك هستند البته در حدي كه علائم باليني آن بروز نكرده باشد . مصرف اسيد فوليك در خانمهايي كه قصد باردارشدن دارند و يا مادران باردار در ماههاي اول و دوم بارداري بسيار ضروري است . كمبود اسيد فوليك موجب ايجاد نقصهاي مادرزادي در دستگاه عصبي كودك مي شود .

خانمهايي كه قصد بارداري دارند بهتر است از مكمل اسيد فوليك با تجويز پزشك و مواد غذايي غني از اسيد فوليك مصرف كنند . ميزان مورد نياز يك فرد بزرگسال ۴۰۰ ميكروگرم اسيد فوليك در روز است . در سالهاي اخير به دليل تحقيقاتي كه انجام شده استاندارد نياز روزانه افراد را افزايش داده اند كه نشان از اهميت دريافت اين ويتامين دارد .
نياز به اسيد فوليك در بارداري و شير دهي دو برابر مي شود . افرادي كه سوخت و ساز بدن آنها بالاست و يا مبتلا به بيماري خاصي چون سلولهاي خوني داسي شكل يا سرطان خون هستند ، نيازمند اسيد فوليك بيشتري مي باشند .
● مواد غذايي غني از اسيد فوليك

▪ در جگر ، قلوه و گوشت بدون چربي بيشترين ميزان آن موجود است.
▪ در حبوباتي چون لوبيا قرمز ، لوبيا سفيد و سويا و در سبوس گندم
موجود است . در سبزيجاتي چون اسفناج، كلم، كاهو، مارچوبه و آرتيشو و در ميوه هايي مثل آب پرتقال تازه و موز موجود است .
▪ ميزان كمي در زرده تخم مرغ و شير موجود است .
در صورتيكه شما يك غذاي حاوي حبوبات به همراه نان سبوس دار مصرف كنيد مثل خوردن يك كاسه آبگوشت پر حبوبات با نان سنگك را به همراه ماست و اسفناجي كه حداقل ۱ فنجان اسفناج پخته دارد ميل نماييد و در بين روز ماءالشعير بنوشيد ، ميزان مورد نيازاسيد فوليك بدن شما تأمين خواهد شد .