بستن لوله هاي رحم در خانم ها يا توبكتومي Tubectomy يك روش جراحي است كه باعث عقيم شدن خانم ها مي گردد. در اين روش لوله هاي رحم بسته مي شود و از انتقال تخمك به رحم جلوگيري مي كند. همچنين با اين كار، از رسيدن اسپرم به لوله رحم و ايجاد لقاح جلوگيري مي شود.
بستن لوله هاي رحمي در زنان
روش هاي جراحي مختلفي براي انجام اين كار وجود دارد كه دراين روش ها لوله رحم بريده، سوزانده و يا با استفاده از يك حلقه، كليپس يا نوار بسته مي شود.
روش جراحي بستن لوله ها
بستن لوله هاي رحم در خانم ها يك عمل جراحي نسبتا ساده مي باشد و اين كار را مي توان هم با استفاده از بيهوشي عمومي و هم با استفاده از بي حسي موضعي انجام داد.
دو روش جراحي كه امروزه بيشتر از آن ها استفاده مي شود عبارتند از: ميني لاپاراتومي و لاپاراسكوپي .
ساير روش هاي جراحي براي بستن لوله هاي رحم شامل لاپاروتومي، كولپوتومي، كولدوسكوپي، هيستروسكوپي و هيستركتومي مي باشد. هر كدام از اين روش ها داراي معايب و مزايايي مي باشند.
شما مي توانيد با مشورت با پزشك تان بهترين روش را براي بستن لوله ها انتخاب نماييد.
روش جراحي لاپاروسكوپي
در روش جراحي لاپاروسكوپي، شكم را با گاز دي اكسيد كربن پر مي كنند به طوري كه حفره شكم به صورت يك بادكنك از رحم و لوله هاي رحم جدا مي شود. سپس جراح با ايجاد يك برش كوچك در زير ناف، دستگاه لاپاروسكوپ را كه شبيه يك تلسكوپ مي باشد را از اين سوراخ وارد بدن مي كند.
يك برش كوچك ديگر، درست در بالاي خط رويش موهاي عانه ايجاد مي گردد تا از طريق آن دستگاهي كه براي بريدن، دوختن يا سوزاندن لوله ها مورد استفاده قرار مي گيرد، وارد بدن شود. كل زمان جراحي حدود نيم ساعت طول خواهد كشيد.
بعد ازجراحي توصيه مي شود كه دو تا سه روز استراحت مطلق صورت پذيرد و به مدت يك هفته نيز فعاليت هاي سبك انجام شود. فعاليت جنسي را مي توان وقتي كه خانم احساس راحتي مي نمايد (معمولا بعد از يك هفته) دوباره از سر گرفت.
خانم هايي كه جراحي آن ها از طريق مهبل انجام مي شود لازم است به مدت دو هفته چيزي را در داخل مهبل خود نكنند تا از بروز عفونت جلوگيري شود.
امكان حاملگي مجدد در صورت باز نمودن لوله ها
بستن لوله هاي رحمي را معمولاً به عنوان يك روش دائمي در جلوگيري از حاملگي در نظر مي گيرند. با اين حال در بعضي از موارد مي توان دوباره اقدام به باز نمودن لوله رحم نمود، هر چند كه اين، روش مشكل و گراني مي باشد.
سوالي كه هميشه وجود دارد، اين است كه آيا امكان برگشت باروري پس از بستن لوله ها وجود دارد يا نه؟
پاسخ اين است كه به رغم دائمي بودن اين روش، امكان برگشت باروري با يك جراحي ظريف و دقيق در دست هاي يك جراح زنان ماهر وجود دارد، اما حتي در بهترين حالت احتمال باروري موفق بعد از اين جراحي 70 درصد است و امكان موفقيت با نوع جراحي قبلي براي بستن لوله و وجود يا عدم وجود مشكلات ديگري مثل عفونت ها، تنبلي تخمدان و... ارتباط دارد.
مهم تر اين كه حتي پس از جراحي و باروري احتمال حاملگي خارج از رحم بسيار زياد است و اين افراد از همان ابتداي باروري بايد تحت نظر باشند تا در صورت تشخيص حاملگي خارج از رحم، اقدامات لازم براي نجات جان فرد باردار به عمل آيد.
مزاياي بستن لوله هاي رحم
* جلوگيري دائمي از بارداري
* تاثير سريع آن بعد ازعمل جراحي
* عدم اختلال درفعاليت جنسي زن و مرد
* عدم نياز به مراقبت هاي روزانه
* ارزان بودن آن
* بر روي فعاليت هاي طبيعي تخمدان تأثيري ندارد و با كاهش خطر سرطان تخمدان همراه است.
معايب بستن لوله هاي رحم
* از انتقال بيماري هاي عفوني مقاربتي جلوگيري نمي كند.
* نياز به عمل جراحي دارد.
* ممكن است نتوان دوباره لوله ها را باز نمود ( در صورت پشيماني از بستن لوله ها).
* نسبت به عمل بستن لوله ها در مردان (وازكتومي)، عمل مشكل تر و پيچيده تري مي باشد.
توبكتومي براي چه افرادي مناسب تر است؟
* خانم هايي كه بارداري براي سلامت و جان شان خطرناك است.
* زوج هايي كه به هيچ وجه قادر به استفاده از ساير روش هاي پيشگيري از بارداري نيستند.
* زوج هايي كه به هيچ وجه تمايل به بچه دار شدن نيستند.
نكات مهم
* بهتر است تا پس از اولين قاعدگي پس از عمل، از نزديكي خودداري كرد.
* تا يك هفته پس از عمل بايستي از انجام كارهاي سنگين خودداري كرد.
بستن لوله در مردان يا وازكتومي(Vasectomy )
بستن لوله در مردان شايد به دليل ترس هاي بي مورد مردان از عوارض اين عمل كمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالي كه اين روش بسيار ساده تر، كم هزينه تر و كم عارضه تر از بستن لوله ها در زنان است. اين كار با بي حسي موضعي و بدون نياز به بستري در بيمارستان قابل انجام است.
درد در اين عمل كمتر از بستن لوله در زنان بوده و عوارض خفيفي چون عفونت و خون ريزي دارد كه به راحتي قابل كنترل است. برخلاف تصور عمومي، مايع مني بعد از اين عمل كم نمي شود و اين روش تاثيري بر زندگي فيزيكي و جنسي استفاده كننده ندارد و موجب بيشتر شدن احتمال بيماري هاي قلبي ـ عروقي يا سرطان پروستات يا ساير سرطان هاي مردانه نمي شود.
در اين روش با بستن لوله هاي مربوط به انتقال اسپرم به تدريج از ساخت اسپرم جلوگيري مي شود و از آن جا كه ساخت اسپرم حدود 64 روز طول مي كشد، پس از جراحي تا 3 ماه يا بيشتر بايد جلوگيري از بارداري با روش ديگري انجام شود و در اين فاصله با انجام اسپرموگرام و مشاهده ي نبودن اسپرم اجازه ي نزديكي بدون استفاده از ساير روش هاي جلوگيري داده مي شود.