صرع يك بيماري مغزي است كه موجب قطع ارتباط طبيعي بين سلول هاي عصبي مغزي مي شود. در اين بيماري، فرد دچار تشنج هاي مكرر مي شود.
مطالعات نشان داده است كه بروز حملات تشنجي در افراد مصروع، در حين ورزش و بعد از آن كاهش مي يابد. برخي معتقدند كه تنفس هاي عميق و زياد در ورزش، با كاهش سطح دي اكسيد كربن خون، سبب كاهش بروز حملات تشنجي مي گردد.
ورزش، استرس را كم كرده و احساس شادابي را زياد مي كند و اين خود عاملي است براي كاهش حملات صرعي. افزايش تمركز فرد طي ورزش نيز از علل مهم كاهش بروز حملات صرعي مي باشد.
اعتماد به نفس
تحرك هاي ورزشي براي بيشتر افراد مفيد و ضروري است. اين افراد در كنار به دست آوردن مقاومت بدني و هماهنگي فعاليت هاي تحركي مي توانند با انجام ورزش هاي گوناگون، قدرت و توانايي هاي جسمي و رواني خود را تقويت نموده و آنها را بهبود بخشند.
ورزش كمك مي كند تا فرد هدفي را كه در زندگي دارد، دنبال كند و ياد بگيرد تا ملاحظات لازم را نسبت به ديگران داشته باشد.
ارتباط با ديگران از طريق عضو شدن در گروه هاي مختلف ورزشي باعث دور شدن و فاصله گرفتن از تنهايي مي شود و شخص از طريق ورزش مورد احترام و توجه ديگران قرار مي گيرد.
تمام نكات ذكر شده مي تواند براي شخص مبتلا به صرع هم مفيد باشد. علاوه بر آن ورزش باعث كمتر شدن ضعف در بيمار هم مي شود. از همه مهم تر اين است كه شخص براي ديگران الگو شده و فرزندان و نزديكان او به سوي ورزش كشيده مي شوند.
همه اين موارد اعتماد به نفس و شخصيت فرد مصروع را بهبود مي بخشد.
ترس از حادثه در حين ورزش
والدين و وابستگان افراد مبتلا به صرع همواره از اين كه هنگام ورزش، حادثه اي براي بيمار پيش بيايد، در ترس و اضطراب به سر مي برند. مي دانيم كه هيچ ورزشي بدون حادثه نيست، در نتيجه اين خطر براي همه وجود دارد، اما بسيار نادر است و دليلي براي ترك ورزش نيست.
كدام بيماران مي توانند ورزش كنند؟
- مواردي كه فاصله حمله ها زياد است.
- حمله از نظر زماني قابل پيش بيني و تشخيص است، مثلا قبل از مصرف دارو يا زمان بي خوابي.
- حمله براي مدت طولاني پيش نيامده است.
- حمله بيشتر در شب ها اتفاق مي افتد.
- وقوع حمله ها بيشتر در صبح زود و يا زمان استراحت است.
توصيه مي شود اين افراد ورزش هاي مورد علاقه خود را با مراقبت و تحت نظر پزشك معالج انجام دهند.
نكته مهم اين كه در بسياري از موارد دليل بروز حمله در حين ورزش، درمان نادرست بيماري و يا ميزان كم دارو است. بنابراين مي توان با نظر پزشك معالج نسبت به تغيير دارو و يا ميزان آن اقدام كرد و ورزش را ادامه داد.
انواع ورزش ها
انواعي از ورزش ها وجود دارند كه همه افراد بايد مراقبت هاي لازم را در انجام آن ها مد نظر قرار دهند، مثل استفاده از كلاه محافظ در دوچرخه سواري و اسب سواري.
بيشتر ورزش ها مثل راهپيمايي، دو، نرمش، بدنسازي، واليبال و پينگ پنگ بدون خطر بوده و توصيه مي شود ورزش هايي مثل ژيمناستيك، ژيمناستيك روي زمين، اسب سواري، اسكي و دوچرخه سواري با كلاه ايمني انجام شوند.
موقع شنا كردن بايد بيشترين احتياط را رعايت كرد. شنا كردن در درياچه و دريا خطر زيادي دارد. در درجه اول بايد از شنا كردن در اين مكان ها دوري كرد و در صورت لزوم با فردي كه فن شنا و نجات غريق را مي داند همراه شد.
موارد ديگر ورزش از قبيل بوكس، پرتاب ديسك، پرتاب چكش و پرواز با كايت بايد با احتياط كامل انجام گيرد و تا زماني كه فرد مطمئن شود كه ديگر دچار حمله نمي شود (حداقل بايد از آخرين حمله يك سال گذشته باشد)، نبايد اين ورزش ها را به تنهايي انجام دهد.
عده اي از افراد مبتلا به صرع هستند كه ورزش هايي مثل اسكي و دوچرخه سواري را انجام مي دهند و احساس خوبي دارند. در مقابل افراد ديگري هستند كه از ادامه ورزش هاي مورد علاقه خود دست كشيده اند، اما امروز افسرده اند و از اين بابت متاثر.
عواملي كه باعث تشنج در حين ورزش مي شوند
- خستگي زياد
- كم خوابي
- كم آبي بدن
- از دست دادن زياد املاح بدن
- افزايش دماي بدن
- كاهش قند خون
حركات بدني زياد خسته كننده، فشارهاي هيجاني و رواني شديد همراه ورزش، ورزش در محيط هاي خطرناك مانند آب و بلندي مي توانند براي فرد مصروع خطرناك باشد.
ورزش در مبتلايان به حملات متوالي صرعي
در صورتي كه فرد دچار حمله هاي متوالي مي باشد كه قابل پيش بيني هم نيستند، بايد ديد حمله ها چگونه اند و چه ورزش هايي و براي چه كسي خوب است، ولي ورزش نبايد ترك شود.
همچنين بايد توجه كرد هر ورزشي چقدر دفعات حمله را بيشتر مي كند و كدام ورزش حملات را شديد مي كند يا براي فرد ايجاد خطر مي نمايد.
در چنين مواردي توصيه مي شود كه از ورزش در بلندي و با اشياي خطرزا پرهيز شود. با توجه به اين كه موارد زيادي ديده شده كه حمله هاي تشنجي در آب و حين شنا كردن اتفاق افتاده است، بايد در اين مورد احتياط جدي صورت گيرد و ضوابطي براي كنترل شنا در آب براي اين افراد تنظيم شود.
هر گاه يكي از ورزش هاي مورد علاقه باعث بروز يا تشديد حملات گردد، شخص مبتلا نبايد آن را ترك كند، بلكه بايد تلاش نمايد تا نوع تمرينات اين ورزش را تغيير دهد يا از نظر زماني آن را تنظيم كند.
نكته مهم اين كه در بسياري از موارد دليل بروز حمله در حين ورزش، درمان نادرست بيماري و يا ميزان كم دارو است. بنابراين مي توان با نظر پزشك معالج نسبت به تغيير دارو و يا ميزان آن اقدام كرد و ورزش را ادامه داد.