يكي از مهم‌ترين علل مراجعه بيماران به خصوص خانم‌ها به متخصصين پوست، بروز لك‌هاي قهوه‌اي و تيره به نام ملاسما يا كلوآسما در صورت (پيشاني، گونه‌ها، بيني و چانه) است.
اگرچه اين مسئله فقط از نظر زيبايي اهميت دارد، ولي با توجه به تأثيرات رواني ، اجتماعي و اقتصادي آن و نيز افزايش آگاهي مردم نسبت به مسائل پوستي، نمي توان به سادگي از آن گذشت.
علل ايجاد كننده
اكثر مبتلايان، شروع اين بيماري را به دنبال مصرف داروهاي ضدبارداري يا اولين حاملگي مي دانند و عده‌اي آن را نتيجه ي مسافرت به مناطق با آفتاب شديد مانند كنار دريا در فصل تابستان تلقي مي‌كنند.
نتيجه تحقيقات نشان مي‌دهد نور آفتاب، حاملگي، سابقه فاميلي مثبت، مصرف بعضي داروها و گاهي داروهاي ضدبارداري، اختلالات هورموني به خصوص كم‌كاري يا پركاري تيروئيد، بعضي مواد شيميايي موجود در محيط شغلي و تحريكات مزمن و طولاني‌مدت كه ناشي از خاراندن يا دست كشيدن مستمر و مداوم به صورت است، از مهم‌ترين علل بروز ملاسما در صورت است.
انواع لك صورت
1- نوع سطحي: در اين نوع ، رنگدانه ها در قسمت هاي سطحي پوست افزايش مي يابند. اين نوع شايع تر است و پاسخ بهتري به درمان نشان مي دهد.
2- نوع عمقي: به رنگ آبي مايل به خاكستري ديده مي شود. در اين نوع، رنگدانه ها در لايه هاي عمقي تر پوست قرار مي گيرند. مقاومت به درمان در اين نوع بيشتر است.
درمان لك صورت
ميزان درمان اين لك‌ها با عمق و وسعت آنها ارتباط مستقيم دارد؛ به طوري كه ضايعات عمقي‌تر و وسيع‌تر مقاومت بيشتري به انواع درمان‌ها دارند. در مقابل، ملاسما‌هاي سطحي‌تر كه با وسيله تشخيصي اي به نام "لامپ وود" تعيين مي‌شوند پاسخ بهتري به درمان‌هاي مختلف نشان مي دهند.
اما سوالي كه هميشه از سوي بيماران مطرح مي‌شود، اين است آيا اين لك ها به طور كامل قابل علاج و درمان هستند؟
در پاسخ بايد گفت كه اگر عوامل ايجادكننده و تشديدكننده را كنترل كنيد و در مصرف كرم‌ها و ضد آفتاب به توصيه پزشك متخصص پوست عمل كنيد، مطمئنا به ميزان قابل توجهي بهبودي حاصل مي‌شود.
به همين لحاظ در گام اول بررسي سوابق فاميلي، آزمايشات هورموني، داروهاي مصرفي، ميزان تماس با نور آفتاب و شرايط محيط شغلي از نظر وجود عوامل تشديدكننده ملاسما مانند مواد شيميايي يا نور صفحه كامپيوتر و نور مهتابي به خصوص در طول شب مهم هستند، زيرا با دانستن علل و سپس حذف يا تعديل آنها مي‌توانيم به طور چشمگيري از پيشرفت ملاسما جلوگيري كنيم.
پس از يافتن و حذف علل ملاسما، به مرحله دوم يعني درمان مي‌رسيم كه درمان ملاسما را مي‌توان به ترتيب اولويت به سه گروه تقسيم كرد:
1) مصرف كرم‌ها (بيشتر براي پوست‌هاي خشك و معمولي) و محلول‌هاي ضدلك (بيشتر براي پوست‌هاي چرب) كه در دو نوع، حاوي مواد هيدروكينون و فاقد هيدروكينون هستند.
اگر چه اين روش درماني مطمئن‌تر و با مقبوليت بيشتري است، اما بايد به اين نكته توجه كرد كه مصرف مداوم كرم‌ها يا محلول‌هاي حاوي هيدروكينون (بيش از شش ماه متوالي) مي‌تواند نتايج معكوسي در روند درماني داشته باشد.
به همين خاطر مصرف داروهاي فاقد هيدروكينون از ديگر اولويت‌هاي درماني هستند كه با تشخيص پزشك متخصص پوست بر اساس شرايط بيمار تجويز مي‌شوند.
2) در موارد خاص مداخله درماني با استفاده از پيلينگ و ميكرودرم ابريشن
3) انجام ليزر كه در مواردي مفيد خواهد بود.
بايد تاكيد كنيم كه روش‌هاي درماني دوم و سوم (پيلينگ و ليزر) معجزه نمي كنند و چنين درمان هايي پيشنهاد نخست ما نيست، زيرا با اين‌گونه روش‌ها در مواردي نه تنها درماني صورت نمي گيرد، بلكه موجب تشديد بيماري شده و در شرايطي نيز پس از بهبودي، به علت مواجهه با نور خورشيد يا عوامل تشديدكننده در كمتر از يك سال لك ها عود مي كنند و اين يعني اتلاف وقت و هزينه.
بنابراين در انتخاب نوع و مدت درمان يا تغيير آن حتما با پزشك متخصص پوست مشورت كنيد.
مهم ترين نكته اي كه بيماران مبتلا به لك صورت بايد مد نظر داشته باشند عبارتست از اجتناب از خوددرماني و مراجعه به پزشك متخصص پوست، زيرا اين امر باعث مي شود تا بيمار به صورت اصولي تحت درمان قرار بگيرد و از تحميل هزينه هاي اضافي و همچنين عوارض ناشي از خود درماني محفوظ بماند.