ليموعماني يا ليمو اماني، ليمو ترش شيسه يا تغن از ميوه‌ هايي است كه خشك شده ي آن را معمولا به عنوان چاشني در طبخ خورش ‌هاي ايراني چون قورمه ‌سبزي و قيمه استفاده مي‌ كنند.

در لغتنامه ي دهخدا از اين محصول با نام ليمو عماني ياد شده و آن را "ليمويي ترش كه از عمان آرند" معنا كرده، اما شهرت آن احتمالا به غلط "عماني" ذكر شده است، چرا كه كشور عمان فاقد مركباتي معروف بوده و احتمالا نام درست ليمو "اماني" است، به دليل اين كه شهر امان پايتخت كشور اردن از لحاظ محصول ليمو همچون كشورهاي لبنان و فلسطين سرشناس است.

معمولا ليمو عماني خشك شده را پيش از ريختن در غذا سوراخ، شكسته يا خرد مي‌ كنند يا در كشورهاي ديگر گاهي آن ها را كوبيده و به صورت گرد به خوراك‌ هاي برنجي يا در خوراك‌ هاي خليجي پُرادويه با نام بهارات يا كبسا مي ‌ريزند.

اين چاشني بيشتر مورد علاقه ي كشورهاي عرب همسايه همچون عراق، كويت و بحرين است، اما سوال اينجاست ارزش تغذيه‌ اي ليموعماني تا چه ميزان است؟ آيا مي‌ توان از اثرات درماني‌ اين چاشني سود برد؟

ليمو عماني گونه ي ديگري از ليمو ترش و درخت آن از خانواده ي نارنج است. ليمو عماني تازه، رنگ خردلي داشته و بسيار ترش است؛ به طوري كه تازه ‌اش را نمي ‌توان به تنهايي مصرف كرد. به همين دليل آن را در آفتاب خشك مي‌ كنند تا قابليت مصرف آن افزايش يابد.
خواص ليمو عماني:

مواد متشكله ي ليمو عماني را تركيبات تلخ، فلاونوئيدها، اسيد سيتريك، املاح، ويتامين ‌ها به ويژه ويتامين C و مواد فرار تشكيل مي ‌دهد.

عمده ترين تركيبات موجود در روغن فرار گياه را ليمونن، آلفا-ترپينئول، گاما ترپينن، ترپينولن، 1 و 8 سينئول و لينالول تشكيل مي دهد.

اين ميوه از نظر كلسيم و پتاسيم غني بوده و از نظر ويتامين C از ساير مركبات پيشي گرفته و به عنوان كاهنده ي فشار خون و چربي خون شناخته شده است.

خوردن دم ‌كرده ي آن اغلب با چاي و گل گاوزبان در كاهش فشار خون موثر است. براي افراد با فشار خون طبيعي نيز مصرف دم‌ كرده ي آن با عسل يا نبات پيشنهاد مي ‌شود.

ليمو عماني از نظر طب سنتي خنك ‌كننده، اشتهاآور، ضدعفوني ‌‌كننده، مقوي معده، ضد نفخ، موثر براي رفع عوارض كمبود ويتامين C، مسكن سردرد، التيام‌ دهنده ي سرفه و سرماخوردگي است.

اين چاشني به دليل مواد آنتي‌ اكسيداني، ضدسرطان شناخته شده و در دفع مواد صفراوي موثر است.
توصيه‌ ها:

1- ليمو عماني هنگام خشك شدن به دليل عمل تخمير، كمي تلخ شده كه اين تلخي در مزه ي آن نيز احساس مي ‌شود. بنابراين بهتر است براي جلوگيري از تلخ شدن غذا پيش از افزودن، تخم‌ هاي آن را درآوريد.

2ـ ليمو عماني درسته در خورش ‌ها و خوراك‌ ها محل تجمع روغن غذا خواهد بود. بنابراين خوردن آن توصيه نمي‌ شود.

3ـ بهترين نوع ليمو عماني در مناطق مختلف جنوب و جنوب شرقي ايران نظير بندرعباس، ميناب، جهرم و شيراز و صادراتي آن در اردن پرورش مي ‌يابد.

4ـ ليمو عماني به دليل دارا بودن مواد فراري كه عامل ايجاد عطر و بوي آن است، حتما بايد در محل خشك، خنك و در ظروف سربسته و به دور از نور نگهداري شود.

5 ـ بهتر است هنگام تهيه ي انواع خورش ‌ها و خوراك ‌ها به مقدار لازم از ليمو عماني استفاده كنيد تا استفاده از نمك در غذا به حداقل برسد.

6 ـ در برخي مناطق گرمسير به دليل اين كه نگهداري ليموترش مشكل و حمل ‌و نقل آن مقرون به صرفه نيست، آن را با تغييرات ويژه‌ اي تبديل به ليمو عماني مي ‌كنند تا قابليت نگهداري ‌اش براي چندين سال افزايش يابد.

7ـ معمولا رنگ ليمو عماني آفتاب خشك، زرد قهوه اي و داخل آن سياه رنگ است.
روش آماده‌ سازي:

ليموي شسته شده را كاملا خشك كرده درون سيني قرار داده و در مقابل نور خورشيد مي‌ گذارند. 2 الي 3 ساعت اول مرتب زير و رو مي‌ كنند تا تمام ليمو خشك شود و سپس به مدت 3 الي 4 روز زير تابش نور خورشيد قرار مي‌ دهند تا كاملا خشك شود.

توجه:

از خريد ليمو عماني به صورت فله‌ اي و روباز اجتناب كنيد. ليمو عماني‌ هايي را كه به صورت سنتي خشك مي‌ كنند، غير بهداشتي و محل تجمع ميكروب‌ ها هستند. بنابراين هنگام خريد، محصولاتي را كه داراي بسته ‌بندي اصولي، مجوز بهداشت و تاريخ مصرف هستند، انتخاب كنيد و بهتر است قبل از مصرف، آن را خوب بشوييد.