يكي از رايج ترين فوبياها در ميان بسياري از مردم ترس از مار است كه به احتمال زياد ريشه اي تكاملي دارد. در گذشته هاي دور تشخيص دادن مارها و عنكبوتها براي بقاي انسان نقشي حياتي داشته است...

فوبيا هراس يا ترس شديد پديده اي است كه به صورت آگاهانه يا ناخود آگاهانه زندگي بسياري از انسانهاي جهان را مختل مي كند. اين پديده بيشتر ناشي از ترس از قرار گرفتن در موقعيتي خطرناك است و معمولا كنترل آن براي فرد مبتلا سخت و گاهي غير ممكن است.
در حدود 19.2 ميليون نفر انسان در سن 18 سالگي در آمريكا به گونه هاي مختلفي از اين اختلال روحي مبتلا هستند كه در ادامه نشريه لايو ساينس به مشهورترين آنها اشاره كرده است.

ترس از مار (Ophidiophobia): يكي از رايج ترين فوبياها در ميان بسياري از مردم ترس از مار است كه به احتمال زياد ريشه اي تكاملي دارد. در گذشته هاي دور تشخيص دادن مارها و عنكبوتها براي بقاي انسان نقشي حياتي داشته است. توانايي تشخيص مارها در يك چشم به همم زدن يكي از رفتارهاي تكاملي است كه به اجداد انسان در جهان وحشي ما قبل تاريخ امكان بقا داده است.

ترس از خزندگان عجيب (Entomophobia): شايد برخي از افراد با ديدن برخي از حشرات تنها احساس چندش آوري پيدا كنند، اما اين جانداران كوچك در واقع اين توانايي را دارند كه برخي از انسانها را به شدت بترسانند كه اين شدت در زنان نسبت به مردان چهار برابر است. مطالعه دانشمندان دانشگاه كارنگي ملون نشان مي دهد دختر بچه هاي 11 ماهه به سرعت قادرند در برابر تصاويري از مارها با عنكبوتها نشانه هاي ترس را در صورت خود انعكاس دهند در حالي كه اين خصوصيت در پسربچه هايي با همين سن وجود ندارد. ديدگاه تكاملي اين فوبيا بر اين اساس است كه زنان در دوران باستاني حيات بشر در هنگام جمع آوري غذا با چنين جانداراني مواجه مي شده اند و انقباض ماهيچه هاي بدن و صورت در برابر چنين منظره اي به عنوان ابزار محافظت مادر و فرزند در برابر جاندار شناخته شده است.

ترس از مكان (Agoraphobia): در حدود 1.8 ميليون جوان 18 ساله در آمريكا از قرار گيري در اماكني كه فرار كردن از آن مشكل باشد هراس دارند. مكانها و فعاليتهايي كه شامل اين فوبيا مي شوند آسانسور، حضور در رقابتهاي ورزشي، پلها، استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي، رانندگي، فروشگاه هاي بزرگ و فرودگاه ها بر شمرده شده اند. اين هراس مي تواند باعث شود افراد هرگز خانه هاي خود را ترك نكنند، به سفر نروند و در مناطق شلوغ قرار نگيرند.

ترس از ديگران (Xenophobia): در صورتي كه صحبت كردن در برابر ديگران رنگ چهره شما را دگرگون ساخته، صداي شمار را گرفته كرده و عرق از سر و روي شما جاري مي كند، بدانيد كه نشانه هاي اين فوبيا در شما وجود دارد. بيگانه ترسي پديده اي است كه 15 ميليون جوان آمريكايي از آن در عذابند و تنها صحبت كردن آنها را در جمع تحت تاثير قرار نمي دهد بلكه خوردن و آشاميدن اين افراد نيز در برابر جمع دچار اختلال خواهد شد. اين فوبيا از سن 13 سالگي در نوجوانان آغاز مي شود.

ترس از بلندي(Acrophobia): يكي از رايج ترين ترسها در ميان افراد است كه در حدود 3 تا 5 درصد از آمريكايي ها را تحت تاثير خود قرار داده است. برخلاف تصور پيشين دانشمندان كه اين فوبيا را ناشي از ترسي غير واقعي مي دانستند مطالعات جديد نشان مي دهد مبتلايان به اين ترس، ارتفاع ساختمانها را بسيار بيشتر از ارتفاع واقعي مي بينند و همين امر بر ترس آنها مي افزايد.

ترس از تاريكي (Lygophobia): براي بسياري از كودكان، خاموش شدن چراغ اتاق همراه با بروز ترسي شديد ناشي از بيرون آمدن هيولايي از زير تختخواب و يا از داخل كمد ديواري است. در واقع ترسيدن از تاريكي يكي از رايجترين ترسها در ميان كودكان است كه در پس آن تفكرات و توهمات جالب توجهي نهفته است. كودكان در تاريكي به هر پديده ممكني فكر مي كنند و معتقدند در تاريكي دزدي خواهد آمد و آنها را خواهد ربود و يا اسباب بازي هاي آنها را به سرقت خواهد برد. ريشه اين ترس كودكان از ناشناخته هاي آنان سرچشمه مي گيرد و در صورت درمان نشدن تا زمان بزرگسالي نيز ادامه پيدا خواهد كرد.

ترس از صائقه (Astraphobia): صداي مهيب رعد و برق مي تواند علائمي مانند تپش شديد قلب را براي افرادي كه از فوبياي رعد و برق رنج مي برند در برداشته باشد و به همين دليل بسياري از افراد مبتلا زندگي خود را به مناطقي منتقل مي كنند كه از شرايط جوي آرامي برخوردار است. نكته جالب درباره اين فوبيا اين است كه مبتلايان از ترس خود احساس خجالت داشته و آن را مخفي نگاه مي دارند.

ترس از پرواز (Aviophobia): ترسي است كه در حدود 25 ميليون انسان تنها در آمريكا به آن مبتلا هستند. اين افراد در دو گروه ترس، ترس از سقوط هواپيما و ترس از كابين كوچك هواپيما تقسيم مي شوند. جالب است بدانيد نسبت مرگ انسانها در سقوط هواپيما يك در 20 هزار است در حالي كه اين نسبت در مرگهاي ناشي از سوانح رانندگي يك در 100 و در مرگ ناشي از حملات قلبي يك در پنج است.

ترس از سگ (Cynophobia): حتي كوچك ترين و بامزه ترين سگهاي نژاد ژرمن شپرد مي توانند ترسي مهيب را در مبتلايان به اين نوع از فوبيا ايجاد كنند. اين ترس معمولا از احتمال گاز گرفته شدن خود فرد و يا افرادي ديگر توسط سگها ناشي مي شود البته برخي تنها نسبت به سگهاي شكاري و يا تازي هراسناك هستند.

ترس از دندانپزشك (Odontophobia): در حدود 9 تا 20 درصد از آمريكاييها به دليل ترس و واهمه از رفتن به دندانپزشكي خودداري مي كنند. در صورت ابتلا به اين فوبيا فرد به هيچ قيمتي حاضر به مراجعه به يك دندانپزشك نبوده و تنها در صورتي كه درد امان آنها را ببرد به مطب دندانپزشكي خواهند رفت. از دلايل ريشه اي ارائه شده براي ابتلا اين ترس، تجربيات بد گذشته از دندانپزشك، ترس از تزريق لثه و ترس از صندلي و مته دندانپزشكي عنوان شده اند كه معمولا مي توان آن را با همكاري دندانپزشك از ميان برداشت.