وماتيسم مفصلي يا آرتريت روماتوئيد، يك بيماري سيستميك و مزمن است كه باعث تخريب غضروف و ايجاد ضايعات استخواني مي‌شود. اين بيماري معمولا در سنين 30 تا 50 سالگي بروز مي‌كند و در زنان شايع‌تر است.
آرتريت بصورت قرينه است، يعني اگر يك زانو يا دست درگير باشد، به احتمال زياد طرف مقابل نيز درگير مي شود. در برخي افراد، بيماري از شدت كمي برخوردار بوده و با حداقل ضايعات مفصلي، در مدتي كوتاه همراه مي‌باشد، ولي در برخي ديگر ضايعات پيشرونده و مزمن، به صورت پلي آرتريت مي‌باشد و باعث اختلال در عملكرد مفاصل مي‌شود.
نشانه‌ها
بيماري شروع آهسته يا ناگهاني دارد و با علائم درد، تورم، گرمي، محدوديت حركت و خشكي صبحگاهي مفاصل همراه است. درد مفاصل با استراحت و بي‌حركتي تشديد شده و به مرور زمان در طي روز و با كار كردن و فعاليت آرام تسكين پيدا مي‌كند.
التهاب مفصل به مرور زمان باعث تخريب غضروف مفصلي و ساييدگي استخوان و به دنبال آن تغيير شكل مفصل مي‌شود.
بيماران ممكن است علائم خارج مفصلي (سيستميك) مانند تب، ضعف، خستگي زودرس، بي‌اشتهايي ، كاهش وزن و برآمدگي‌هاي زير پوست به نام ندول يا گره‌هاي روماتوئيد داشته باشند. گاهي نيز درگيري عروق و اعصاب پوست يا ساير اعضاي بدن مثل كليه، ريه، طحال، كبد و... و درگيري چشمي و خوني ديده مي‌شود.
علت
ناشناخته‌است، ولي ايمني سلولي و ايمني هومورال، هر دو در ايجاد اين بيماري نقش دارند. اين افراد نسبت به ديگران شانس ابتلاي بيشتري به بيماري هاي مزمن مانند پوكي استخوان ، عفونت ها، آلرژي، بيماري هاي گوارشي، بيماري هاي قلبي عروقي و فشار خون دارند.
درمان
منظور از درمان اين بيماري كاهش درد و ورم، كاهش يا توقف تخريب مفاصل و در مجموع بهتر كردن كيفيت زندگي فرد است. روش‌هاي درماني مورد استفاده در بيماري روماتيسم شامل تغيير در شيوه زندگي، استفاده از داروها، جراحي، روش‌هاي درماني جايگزين يا تكميلي نظير فيزيوتراپي، كاردرماني، وسايل كمك‌كننده به مفصل و وسايل كمك حركتي مي‌باشند.
داروهاي ضدالتهابي مانند انواع كورتون‌ها، داروهاي سركوب‌كننده سيستم ايمني و داروهاي غيراستروئيدي براي درمان روماتيسم استفاده مي‌شوند.
دكتر مقيمي، فوق تخصص روماتولوژي معتقد است، با توجه به اين‌كه اين بيماري در اثر اختلال سيستم ايمني بدن ايجاد مي‌شود و داروهاي مصرف شده نيز سيستم ايمني را ضعيف‌تر مي‌كنند، افراد بايد در مقابل بيماري‌هاي عفوني و ويروسي ايمن شوند.
چند نكته تغذيه اي
* كاهش دريافت كالري، باعث كاهش علائم مفصلي مي گردد.
* مصرف ماهي و دانه هاي خوراكي مثل گندم و سويا كه غني از اسيدهاي چرب امگا 3 مي باشند، باعث كاهش درد مفصلي مي گردد.
* چاي سبز ، فلفل شيرين، انگور قرمز و آنتي اكسيدان هايي مانند مس، منيزيم و پتاسيم در درمان روماتيسم بسيار مفيدند.
* روغن زيتون خاصيت ضد التهابي دارد.
توصيه‌ها
- بيماران از انجام فعاليت‌هاي روزانه به صورت ناگهاني و شديد و در مدت كوتاه خودداري كنند و و از حمل اجسام سنگين در حالتي كه به خصوص مچ دست خم مي‌شود، پرهيز نمايند.
- بايستي سعي شود به جاي وارد كردن فشار به يك يا چند مفصل، آن را بين تعداد زيادتري از مفاصل توزيع كرد و تا جاي امكان از مفاصل بزرگ‌تر و قوي‌تر استفاده نمود.
- بيماران بايد تقسيم مناسب فعاليت روزانه، ورزش منظم و اصولي و استراحت در بين فواصل كاري، ايجاد تعادل بين ميزان فعاليت و استراحت، كاهش استرس‌هاي رواني و استفاده از يك رژيم غذايي سالم را رعايت كنند.
نتايج چند تحقيق در مورد روماتيسم
اثر ضد روماتيسمي زردچوبه
يك بررسي جديد نشان مي‌دهد كه زردچوبه و مكمل‌هاي غذايي آن ممكن است به پيشگيري و درمان برخي بيماري‌هاي استخواني كمك كنند.
ريشه زردچوبه در طب سنتي آسيا براي قرن‌ها به عنوان درماني براي التهاب مفاصل يا آرتريت كاربرد داشته است. داروهاي ضدالتهابي نوين كه براي درمان آرتريت به كار مي‌روند، عوارض جانبي بسياري دارند، بنابراين پزشكان و پژوهشگران به دنبال شيوه‌هاي درماني جايگزين براي اين بيماري هستند.
امروزه مكمل‌هاي غذايي حاوي زردچوبه با نام كوركومين (curcumin) - ماده شيميايي كه رنگ زرد زردچوبه ناشي از آن است- در بازار موجود است. تصور مي‌شود اين ماده نيز داراي خواص ضدالتهابي باشد.
فايده روغن كبد ماهي براي روماتيسم مفصلي
پژوهشگران بر اساس تحقيقات انجام شده به اين گروه از بيماران توصيه مي كنند براي بهبود علايم بيماري هاي مفصلي و كاهش مصرف داروهاي مسكن ، به طور منظم روغن ماهي و يا كپسول روغن كبد ماهي را مصرف كنند.
يكي ديگر اثرات خوب شير دادن به نوزاد
بر اساس تحقيقات انجام شده احتمال ابتلا به روماتيسم مفصلي در زناني كه به كودكان خود شير مي‌دهند كمتر از ساير زنان است. زناني كه در طول عمرشان بين يك تا دو سال به فرزندشان شير داده‌اند، تا 30 درصد كمتر از سايرين به روماتيسم مفصلي مبتلا مي‌شوند و اين درصد با افزايش مدت شيردهي حتي به 50 درصد نيز مي‌رسد.