وقتي صحبت از گير كردن زبان مي شود اغلب ما حالتي را تصور مي كنيم كه در اثر ترس يا هيجانات روحي شديد، فرد قادر به تكلم نيست.
اما منظور ما در اين مقاله حالت نسبتاً شايعي است كه در آن زبان به كف دهان چسبيدگي دارد و نمي تواند خوب حركت كند.
جلوي آيينه دهان خود را باز كرده و زبان خود را به طرف بالا ببريد. خواهيد ديد كه رشته و پرده اي از زير زبان به كف دهان چسبيده است. به اين رشته فرنولوم مي گويند.
وقتي نوزادي به دنيا مي آيد فرنولوم زبان او نسبتاً ضخيم است و قسمت زيادي از زبان را به كف دهان متصل مي كند.
با رشد كودك، فرنولوم نازك تر شده و پس روي مي كند؛ يعني چسبيدگي زبان به كف دهان به قسمت هاي عقبي زبان محدود مي شود.
در بعضي از كودكان ممكن است فرنولوم محكم به زبان چسبيده باشد و مانع حركت كامل زبان شود كه به آن گير زبان مي گوييم.
چه هنگامي گير زبان احتياج به درمان دارد؟
در نوزادان
نوزادي كه زبانش گير دارد ممكن است در مكيدن و شير خوردن با مشكل رو به رو شود و در نتيجه خوب وزن نگيرد و لذا والدين به دليل خوب وزن نگرفتن، نوزاد را به نزد متخصص اطفال مي برند و معمولاً همكاران متخصص اطفال هستند كه اين نوزادان را براي درمان بيشتر به نزد جراح گوش و حلق و بيني و يا فوق تخصص جراحي اطفال ارجاع مي دهند.
در بچه هاي نو پا و بزرگ تر
بعد از اين كه كودك دندان درآورد، شير دادن به كودك مبتلا به گير زبان ممكن است براي مادر دردناك باشد لذا ممكن است مادر مجبور شود كه شير دادن طبيعي را قطع كند.
به طور معمول زبان قابليت بسيار زيادي براي جبران محدوديت حركتي ناشي از گير زبان در تكلم دارد اما در مبتلاياني كه محدوديت حركتي زبان زياد باشد ممكن است اداي بعضي از حروف و كلمات به راحتي امكان پذير نباشد. در اين كودكان در حدود 3 سالگي، اشكالات تكلمي به خصوص اداي حروفي مثل سِ، شِ، زِ، ممكن است جلب توجه كند.
اگر بيش از نيمي از سخنان و كلماتي كه يك بچه 3 ساله ادا مي كند توسط افراد غريبه درك نشود بايد كودك از نظر گير زبان بررسي شود. وقتي نوزادي مبتلا به گير زبان است به راحتي نمي توان پيش بيني كرد كه آيا بعداً دچار مشكلات تكلمي خواهد شد يا خير؟
اما اگر موارد زير وجود داشته باشد به احتمال زياد به هنگام به حرف افتادن مشكلات تكلمي ظاهر خواهد شد:
* نوك زبان يك فرورفتگي داشته باشد يا به عبارت ساده تر نوك زبان دو شاخه باشد
* نوزاد نتواند زبانش را از دهانش بيرون بياورد يا زبانش را به سقف دهانش برساند.
والديني كه مي خواهند بدانند كه آيا كودك آن ها از اين نظر مشكل دارد يا نه مي توانند آزمايش ساده اي را انجام دهند. كافي است يك بستني قيفي به كودك خود بدهند. اگر كودك در ليسيدن بستني با مشكلي مواجه نباشد به احتمال زياد زبان وي گير ندارد.
ظاهر صورت بچه هاي بزرگ تر كه مبتلا به گير زبان هستند ممكن است در اثر اين مشكل دچار تغييراتي شود. مثلاً فاصله داشتن 2 دندان پيش پايين از يكديگر ممكن است نشانه اي از گير زبان باشد.
درمان
با جراحي مي توان گير زبان را برطرف كرد. اين عمل بسيار ساده است و معمولاً عارضه اي هم ندارد.
بسته به سن كودك اين عمل با نيمه بي هوشي و حتي با بي حسي موضعي نيز قابل انجام است.
به رغم اين كه اصلاح جراحي اين اختلال بسيار راحت است، نتايج اين عمل هم بسيار خوب است.
دكتر محمـد حسن عامري - متخصص گوش و حلق و بيني