ورزش تنها براي سلامت قلب و كنترل وزن شما مفيد نيست، بلكه توانايي ذهني و هوش شما را نيز تقويت مي كند. مطالعات نشان داده اند كه ورزش براي مغز نيز بسيار مفيد است و بر خلق و خو، پُر انرژي بودن، هوشياري و احساسات خوب شما بسيار موثر مي باشد. همچنين فعاليت بدني براي بهبود اختلال بيش فعالي و عدم تمركز ذهني كودكان نيز بسيار مفيد است. نتايج مطالعات اخير نشان داده است كودكاني كه قبل از رفتن به سر كلاس درس 15 تا 45 دقيقه مي دوند و فعاليت بدني دارند، ميزان جنب و جوش و بي قراري آن ها در كلاس درس به نصف كاهش مي يابد. در اغلب افراد اخلاق و رفتار 2 تا 4 ساعت پس از ورزش هموار و آرام مي ماند.

چگونگي تاثير ورزش در تقويت مغز:


ورزش بر نواحي بسياري از دستگاه عصبي و ترشح مواد شيميايي شاد كننده اي مانند سروتونين و دوپامين موثر است كه نتيجه ي اين امر در نهايت ما را آرام و شاد و خرسند مي نمايد. به عبارتي ديگر اگر نمي خواهيد منتظر بمانيد تا احساسات خوب براي شما پيش آيند، خودتان مي توانيد با ورزش كردن به استقبال آن ها برويد و خود را شاد نماييد. وقتي شخصي ورزش نمايد اين امر باعث مي شود كه بهتر فكر كند و عملكرد بهتري داشته باشد و روحيه ي بهتري بيابد. شما با ورزش سيستم اعصاب و عملكرد خودتان را به وضعيت بهتري مي رسانيد.

تاثير ورزش بر بهبود افسردگي:


همان طور كه ذكر شد ورزش علاوه بر كمك به سلامت قلب و عضلات و برطرف نمودن چاقي و عوارض ناشي از آن، بر بهبود خلق و خو و تقويت اعصاب نيز بسيار موثر است. امروزه عارضه ي افسردگي روند رو به رشدي به ويژه در جوامع شهري يافته است و بسياري از افراد افسرده به پُرخوري و منزوي شدن روي مي آورند و تبديل به انسان هايي چاق، افسرده و منزوي مي گردند و سلامت خود را به مخاطره مي اندازند. در نقطه ي مقابل برخي از افراد افسرده نيز ممكن است اشتها به غذا خوردن را از دست بدهند و دچار اختلالات جسمي و عصبي شوند.
همه مي دانيم كه افسردگي مختل كننده ي فعاليت هاي ما است چرا كه افسردگي حافظه و كارايي فرد را مورد مخاطره قرار مي دهد. در حالي كه اگر شما بتوانيد روان خود را كنترل كنيد مي توانيد به آرامش و تمركز ذهني و حافظه ي خوب دست پيدا كنيد. مطالعات نشان داده اند كه ورزش و فعاليت بدني در كاهش عصبانيت، خستگي، استرس و افسردگي بسيار مفيد واقع مي شوند. جالب است بدانيد اخيرا مطالعه اي بر روي 150 فرد با سن 50 سال و بالاتر كه افسردگي در آنان تشخيص داده شده بود انجام گرفت.  در اين مطالعه افراد به 3 گروه درماني تقسيم شدند و براي آن ها هر يك از روش هاي ورزش و فعاليت بدني يا مصرف داروي ضد افسردگي سرترالين با نام تجاري زلفت(Zoloft) و يا تركيب هر دو؛ يعني ورزش و دارو، براي مدت 4 ماه  تجويز شد.

پس از پايان 4 ماه هر سه گروه احساس بهتري داشتند. ولي پژوهشگران تحقيق را رها نكردند و 6 ماه بعد مجددا افراد را بررسي نمودند و مشاهده نمودند كه برگشت بيماري افسردگي در  افرادي كه از روش ورزش براي درمان استفاده مي نمودند آشكارا كمتر از گروه هاي مصرف كننده ي دارو يا مصرف كننده ي توام دارو و ورزش بود. به نظر مي رسد مصرف دارو به موازات ورزش موجب مخدوش كردن اثرات مفيد ورزش مي شود. بر اين اساس ورزش مي تواند يك روش درماني براي انواع افسردگي باشد.

پس توجه به اين نكته مهم است كه ورزش و فعاليت بدني مي تواند اضطراب و عصبانيت را براي چند ساعت پس از ورزش كاهش دهند. بر همين اساس قبل از آن كه افسردگي به سراغ شما بيايد ورزش را در برنامه ي خود بگذاريد. البته ورزش نبايد شدت زيادي داشته باشد و خود موجب فشار آوردن به شما شود بلكه بايد ملايم و فرح بخش باشد.

روش صحيح ورزش كردن براي تقويت مغز:


براي تقويت مغز توصيه به انجام ورزش هاي با شدت ملايم تا متوسط مي شود. البته روزانه 8 تا 12 دقيقه تعريق و ورزش با شدت زياد(60 درصد از سرعت ضربان قلب) براي تقويت مغز خوب است. ولي مابقي فعاليت بدني روزانه بهتر است از فعاليت هاي سبك تر باشد تا به فرد ورزش كننده فشار و تنش وارد نشود. همچنين توصيه مي شود به جاي يك جلسه فعاليت بدني شديد بهتر است فعاليت بدني را در دو نوبت انجام دهيد. براي مثال 20 تا 30 دقيقه در صبح شنا يا ورزش كنيد و سپس در شب به پياده روي بپردازيد. شما مي توانيد ورزش و پياده روي را در طي روز تقسيم كنيد و لازم نيست در يك نوبت با ورزش بيش از حد، خودتان را خسته و كوفته نماييد.
توصيه مي شود كه حداقل براي سه روز در هفته روزي 30 دقيقه را به فعاليت بدني ملايم مانند نرمش، پياده روي و گردش يا شنا بپردازيد. البته توصيه ي بهتر نيم الي يك ساعت فعاليت بدني براي 5 روز در هفته مي باشد، كه در نهايت بسيار مفيد تر است ازآن كه هر روز فعاليت بدني و ورزش داشته باشيد. اگر واقعا مايل هستيد تلاش بيشتري را براي سرحال بودن و تقويت مغز و جسم خود انجام دهيد مي توانيد براي 5 تا 6 روز در هفته روزي 90 دقيقه به ورزش و پياده روي بپردازيد. اغلب ما مي توانيم روزي نيم ساعت پياده روي را در بين مشغله ها و كارهاي روزمره ي خود بگنجانيم اما مهم آن است كه انگيزه ي ورزش كردن را داشته باشيم.

شما مي توانيد از طيف گسترده اي از ورزش ها و نرمش ها براي تقويت مغز و اعصاب خود بهره مند شويد از جمله: بازي با توپ(مثل فوتبال، بسكتبال، تنيس و...)، شنا، دويدن ملايم، پياده روي، نرمش هاي كششي و قدرتي ملايم، يوگا، مديتيشن، تمرينات هوازي، وزنه برداري سبك و غيره.

بنابراين توصيه ي نهايي آن است كه بسته به امكانات و موقعيت خود چند نوع فعاليت بدني را انتخاب كنيد و آن ها را به برنامه ي روزانه ي خود اضافه كنيد و از مزاياي ورزش و فعاليت بدني نه تنها براي كنترل وزن و پيشگيري از بيماري هاي قلبي و عروقي بهره ببريد بلكه از منافع آن بر روي مغز خود نيز بهره مند شويد.

دكتر حميدرضا فرشچي - متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي